Özet:

Kentleşmenin dünya çapında hızlı artışına paralel olarak, karayolu ve demiryolu trafiği de artmaktadır. Bunun sonucunda, özellikle şehir merkezlerinde yaygınlaşan demiryolu ağları, kültürel miras yapılarına son derece yakın inşa edilebilmektedir. Tren geçişlerinin oluşturduğu dinamik yükler, bu hassas yapılara hasar verebileceği gibi, yapı sakinlerini de rahatsız edebilir. Demiryolu hattına yakınlığı, tarihi zenginliği ve toplumsal değerinden dolayı Küçük Ayasofya Cami bu çalışmada örnek yapı olarak seçilmiştir. Öncelikle, yapı üzerinde ve bahçesinde, tren titreşimleri kaydedilmiş ve frekans ortamında incelenmiştir. Demiryolundan uzaklaştıkça zemin yüzeyindeki titreşimlerin atenüasyonu deneysel ve teorik olarak belirlenmiştir. Ayrıca, titreşimlerin genlikleri, yapısal hasar potansiyeli ve insan tepkisi bakımından değerlendirilmiştir. Geniş bir frekans aralığına yayılan zemin titreşimleri, demiryolundan yaklaşık 35-45m uzaklıkta, zemin büyütmesi göstermiştir. Yapı üzerinde ise tarihi yapılarda hasara sebep olabilecek, sınır titreşim seviyeleri, b azı durumlarda aşılmıştır. Sonuç olarak, kültürel miras yapıları üzerinde ve çevresinde titreşim ölçümleri yapılması, bu yapıların durum değerlendirmesi ve olası hasarların önlenmesi acısından oldukça önemlidir.

Anahtar Kelimeler: