Özet:

Bireyin, yaşam boyunca sosyal ilişkilerinde bir takım problemlerle karşılaşması son derece doğaldır. Bireyin bir hedefe ulaşabilmek için karşılaştığı sorunlara yönelik çaba sarf etmesi, problem çözme sürecinin başladığı anlamına gelmektedir. Bununla birlikte, bireyin kişilik özellikleri ve problem durumuna bakış açısına göre problem çözme eğilimleri de farklı olabilir. Problem çözme, Heppner ve Petersen (1982) tarafından problemlerle veya problem durumu ile başa çıkmak olarak tanımlanmaktadır. Problem çözme sürecinde, bireyin iletişimi, düşünme stilleri, empati kurma becerisi, eleştirel, analitik ve yaratıcı bakış açıları önemlidir (Isaksen, Dorval & Treffinger, 2011; Nacar, 2010). İnsan ilişkilerinde ortaya çıkan sorunların sonucunda ortaya çıkan kişilerarası problemlerin (Horowitz 2004) çözüm sürecinde, bireylerin yönelim ve yaklaşım farklılıklarından dolayı, kişilerarası problem çözme sürecinde, bireylerin geri çekilme, yatıştırma, güç kullanma, uzlaşma ve yüzleşme şeklinde farklı stratejiler kullanabilecekleri belirtilmektedir (Johnson ve Johnson, 1995). Çam ve Tümkaya (2007, 2008) kişilerarası problem çözme sürecini lise ve üniversite öğrencileri örnekleminde, probleme olumsuz yaklaşım, yapıcı problem çözme, kendine güvensizlik, sorumluluk almama ve ısrarcı-sebatkâr yaklaşım boyutlarında incelemektedirler. Probleme olumsuz yaklaşım, kişilerarası bir problemle karşılaşıldığında yaşanan çaresizlik, karamsarlık ve üzüntü gibi yoğun olumsuz duygu ve düşüncelerle ilgilidir. Yapıcı problem çözme, kişilerarası bir problem yaşandığında bireyin etkili ve yapıcı biçimde problemi çözmesine katkı sağlayan duygu, düşünce ve davranışlarla ilişkilidir. Israrcı-sebatkâr yaklaşım bireyin kişilerarası ilişkilerinde problem çözümü için ısrarla çaba harcamasını ortaya koymaktadır. Kendine güvensiz yaklaşım bir problemi çözebilme konusunda bireyin sahip olduğu güven eksikliğini; sorumluluk almama ise problem çözme konusundaki sorumluluk üstlenmemeyi ifade etmektedir (Çam & Tümkaya, 2007).

Anahtar Kelimeler: