Abstract:

Araştırmada, disiplinler arasılık bağlamında ilk ve ortaöğretim programlarında kullanım, bilinç ve önem verme bakımından Türkçe algısının hangi unsurlarla planlamaya dâhil edildiğini tespit etmek amaçlanmıştır. Çalışmada nitel yaklaşım benimsenmiş ve doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın veri kaynağını, ilk ve ortaöğretim düzeyinde okutulan derslere yönelik öğretim programları oluşturmuştur. İlköğretim düzeyinde 15, ortaöğretim düzeyinde ise 14 zorunlu dersin öğretim programı incelenmiştir. Veriler doküman incelemesi ile toplanmıştır. İlk ve ortaöğretim programlarının disiplinler arası bir alan olarak Türkçe algısına dair unsurları betimsel ve içerik analizine tabi tutulmuştur. Araştırma sonucunda, ilk ve ortaöğretim programlarının ortak açıklamalar kısmında Anadilde İletişim yetkinliği ve dil gelişimi bağlamında Türkçenin kullanımına ve önemine yönelik bir bilgilendirmenin yapıldığı tespit edilmiştir. İlköğretim programlarının özel amaçları arasında Türkçe algısına dair bir özel amaç bulunmamaktadır. Buna karşın ortaöğretim düzeyinde Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersinde İslam dininin dilimiz üzerindeki etkisini fark etmeye dair bir amacın belirlendiği görülmüştür. İlköğretim düzeyinde Sosyal Bilgiler, ortaöğretim düzeyinde ise Görsel Sanatlar ve Bilgisayar Bilimi programlarının alana özgü becerileri arasında Türkçe kavramı yer bulmuştur. Hayat Bilgisi, Trafik Güvenliği, Kimya, Biyoloji, Beden Eğitimi, Sağlık Bilgisi, Trafik ve Bilgisayar Bilimi dışındaki programlarda Türkçenin kullanımına yönelik uygulama esası bulunmaktadır. Bu esas genellikle diğer ders / disiplinlerle ilişki kurma şeklinde açıklanmıştır. Hem ilköğretim hem de ortaöğretim programlarında Türkçe kavramını içeren bir kazanım bulunmamaktadır. Ancak kültürel değer, iletişim ve medya açısından dilin kullanımıyla ilişkili kazanım açıklamalarına rastlanmıştır.

Keywords: