Atıf Sayısı
1
Görüntüleme
467
İndirme
43
Sesli Dinleme
1
Türkmen Türkçesinde ek-fiil olarak kullanılan biçim birimlerden bazıları ve ek-fiilin bazı çekimleri Türkiye Türkçesinden farklıdır. Türkmen Türkçesinde ek-fiil olarak i- (idi, imiş) ve –DIr ekleri kullanılmaktadır. Bu ekleri n yanı sıra, ek-fiilin öğrenilen geçmiş zaman çekiminde ikinci bir tür olarak “ eken” veya “ ekeni” sözcüğü kullanılmaktadır. Ayrıca, - ka/-kä zarf-fiil eki, Türkmen gramerlerinde ek-fiil eklerinden biri olarak yer almaktadır. -ka/kä zarf-fiil eki, bu lehçede iyelik kökenli şahıs ekleriyle çekime girmektedir. Türkiye Türkçesinden farklı olarak Türkmen Türkçesinde –DIr bildirme eki ek-fiilin şimdiki zaman çekiminde bütün şahıslarda kullanılmaktadır. Türkmen Türkçesi gramerlerinde ek-fiilin şart çekimi yer almamaktadır. Çünkü bu lehçede ek-fiilin şart çekimi ve şart birleşik çekimleri i- ek-fiilinin kullanıldığı morfolojik yapıda değil, bol- yardımcı fiilinin kullanıldığı sentaktik yapıda ifade edilmektedir. Bu lehçede ek-fiiller, Türkiye Türkçesinde kullanılmayan bazı işlevlerde kullanılmaktadır. Öncelikle, Türkmen Türkçesinde i- ek-fiili, isim ve geçici isimlerden sonra –dIK sıfat-fiilinin getirildiği -(i-)dIK yapısında kullanılmaktadır. Türkiye Türkçesi için arkaik sayılan bu yapı, yalnız Eski Anadolu Türkçesi ve erken Osmanlı metinlerinde “idük” şeklinde kullanılmıştır. İkinci olarak, Türkmen Türkçesinde -DIr bildirme eki “ve” bağlacı işlevinde de kullanılmaktadır.
Some of the form units used as an extra file in Turkmen Turkish and some of the extra file drawings are different from the Turkish. In Turkmen Turkmen, the i- (idi, imiş) and -DIr attachments are used as an additional file. In addition to these add-ons, the word "ken" or "ekeni" is used as a second type in the learned past time drawing of the add-on file. Furthermore, -ka/-kä cover-file attachment is included as one of the additional files attachments in Turkmen grammar. This is a good way to get a good one with a good one with a good one. Unlike Turkish, in Turkmen Turkish -DIr reporting attachment is used in all persons in the current time recording of the file. The Turkmen Turkish grammar does not include the requirement of the extra file. Because in this word the requirement of the extra file and the combined requirement of the extra file are expressed not in the morphological structure in which the extra file is used, but in the synthetic structure in which the extra file is used. In this language, add-ons are used in some functions that are not used in Turkish. First of all, in Turkmen Turkish it is used in the structure of i-add-fiili, after names and temporary names -dIK-fiili is brought -(i-)dIK. This structure, which is considered an archaeological for Turkish, was only used in the former Anadolu Turkish and early Ottoman texts in the form of "deck". Secondly, in Turkmen Turkmen -DIr notification attachment is also used in the connection function "and".
Some of the morphemes and its conjugations, that are used as copulative verb in Turkmen Turkish, are different from Turkey Turkish. In Turkmen Turkish, i- (idi, imiş) and –DIr suffixes are used as copulative verb. In addition to these, the word “eken” or “ekeni” is used as a second type in the learned past tense conjugation of the copulative verb. Additionally, the gerund suffix -ka/-kä is located as one of copulative verb suffixes in the Turkmen grammars. In this dialect, the gerund suffix -ka/-kä is conjugated with possessive origin personal suffixes. In Turkmen Turkish, unlike Turkey Turkish, the copula suffix -DIr is used in all persons in the present time conjugation of the copulative verb. The conditional conjugation of copulative verb is not included in Turkmen grammars. Because in this dialect, this conjugaiton of nouns and conditional compound conjugation is expressed not in the morphological in which the copulative verb i- is used, but in the syntactical in which the auxiliary verb bol- is used. In this dialect, the copulative verbs are also used in functions not used in Turkey Turkish. Firstly, the copulative verb i- is also used in -(i-)dIK structure, after nouns or temporary nouns with adjective verb suffix -dIK, in the formulation of nouns or temporary nouns + -(i-)dIK adjective-verb suffix. This structure is archaic for Turkey Turkish and it is used as “idük” only in Old Anatolian and early Ottoman Turkish manuscripts. Secondly, the copula suffix –DIr is also used in Turkmen Turkish in the function “and” conjunction.
Alan : Eğitim Bilimleri; Güzel Sanatlar; Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler
Dergi Türü : Ulusal
Makale Detay 
Atıf Yapanlar
Benzer Makaleler
PDF Görüntüle
Dergi Bilgisi
Eseri Dinleyin
Bu Sayfayı Yazdırın
Paylaş
Mendeley
