Abstract:

Modernleşme ile İslam dünyasında kadın ile ilgili meseleler, önceki dönemlere göre daha yoğun bir vurguyla gündeme gelmiştir. Mesele, genel olarak İslam’da kadının hakları ve Müslüman kadının modern dünyadaki konumu ile irtibatlı olarak tartışılmıştır. Bu dönemde Batı’dan gelen eleştirilerde doğu insanının İslam kaynaklarının etkisinden kurtarılması gerektiği iddia edilmiştir. Modern İslam düşünürleri, problemin İslam’ın temel kaynaklarında olmadığı, İslam’ın yorumlanma biçiminde olduğu üzerinden eleştirilere cevap vermiştir. Bu dönemde Mısır, siyasi, kültürel ve eğitimle ilgili ıslah faaliyetlerinin merkezi olmasının yanı sıra kadın konusundaki ıslah fikirlerinin öncüsü olan isimler bakımından velûd bir coğrafyadır. Mısır bölgesinin önemli isimlerinden olan Muhammed Abduh ve öğrencilerinin İslam’ın kadın haklarını kısıtlamadığını Batı karşısında ispatlama çabasında önemli bir rolü olduğu görülmektedir. Reşîd Rızâ ise Abduh’un en önemli takipçisi olmakla öne çıkmaktadır. Bu bakımdan modernleşme döneminde kadın hakları meselesinin Reşîd Rızâ’nın görüşleri çerçevesinde ele alınması önem taşımaktadır. Çalışmada Rızâ’nın kadın hakları konusundaki görüşlerinin hangi bağlamda ve hangi saiklerle ortaya çıktığı sorusuna cevap aranmıştır. Bu araştırma sorusundan hareketle modern bağlamın etkisi göz önünde bulundurularak Rızâ’nın kadın hakları konusundaki fikirleri analiz edilmiştir. Bu analiz sonucunda Rızâ’nın konu hakkındaki görüşlerinin modernleşme bağlamında yaşanan gelişmelerin ve İslam’da kadın hakları konusunda Batı’dan gelen eleştirilerin etkisiyle şekillendiği görülmektedir. Bu çerçevede çalışmada Rızâ’nın kadın hakları konusundaki görüşleri ortaya konulacaktır. Çalışmanın modern İslam düşünürlerinin önemli isimlerinden olan Reşîd Rızâ’nın kadın hakları konusundaki söyleminin aydınlatılmasına katkı sunacağı düşünülmektedir.

Keywords: