Özet:

Türkiye ekolojik yapısının uygun olması nedeniyle, meyve yetiştiriciliğine elverişli ve çok çeşitli yörelere sahip bulunmaktadır. Bu nedenle de, meyve gen kaynakları açısından adeta doğal bir müze görünümündedir. Bölgeler genellikle coğrafik olarak isimlendirilmelerine rağmen; geçmişte bazı araştırıcılar tarafından yörede yetişen meyve türleri esas alınarak; Fındık-çay İklimi (Karadeniz Bölgesi), Turunçgiller İklimi (Akdeniz bölgesi), İncir-Zeytin İklimi (Ege Bölgesi), Fıstık-Bağ İklimi (Güneydoğu Anadolu Bölgesi), Armut iklimi (İç Anadolu Bölgesi) olarak bahsetmişlerdir. Bu özelliğin doğal sonucu olarak; Türkiye bazı meyve türleri üretimi ve ihracatı açısından ilk sıralarda yer alırken, ciddi üretim alanlarında (48 milyon ha), önemli miktarlarda (14 milyon ton) üretim yaparak, yüklü oranlarda gelir (2 milyar $) elde etmektedir. Dünya’da bitki kültürünün yapıldığı en eski tarım beldesi olan Güneydoğu Anadolu Bölgesi; özellikle üzüm, zeytin ve antepfıstığı yetiştiriciliği ve üretimi bakımından ön sıralarda gelmektedir. İstatistikleri yansıyan üretim miktarları bakımından pek dikkat çekmeyen Batman ili; yazları sıcak ve kurak, kışları ise yağışlı, sert ve soğuk geçen bir iklim yapısına sahiptir. Ayrıca 750-1000 mm civarında yıllık yağış alan ve bu bağlamda Uzak Akdeniz İklimi olarak nitelendirilen bir ilimizdir. Bölgenin spesifik meyveleri öncelikli olmak üzere 2010 yılı verilerine göre; özellikle üzüm (8.805 ton), ceviz (1.039 ton), antepfıstığı (723 ton), badem (544 ton) gibi ciddi üretim rakamlarına ulaştığı görülmüştür. Ayrıca sert çekirdekli, yumuşak çekirdekli ve subtropik meyveler grubunda üretimin görüldüğü Batman’daki mevcut potansiyelin iyi değerlendirilmesi durumunda; en azından ilin kendi ihtiyacını karşılayacak kadar meyve üretimi yapması işten bile değildir. İşte bu noktadan hareketle yaptığımız çalışmanın, Batman ilinin mevcut meyvecilik durumunun ortaya çıkarılması ve geleceğe yönelik olarak ne tür meyvecilik faaliyetlerinin yürütülebileceği hususunda bir takım değerlendirmeler yapılmak suretiyle; varolan meyvecilik potansiyelinin değerlendirilmesi ve gelecekte yapılabilecek meyvecilik faaliyetlerinin yönlendirilmesi açısından önemli katkılar sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler: