Özet:

Amaç: Araştırma, kolorektal kanserli (KRK) hasta yakınlarının KRK’den korunmaya yönelik tutumlarını ve sağlıklı yaşam biçimi davranışlarını belirlemek amacıyla tanımlayıcı olarak yapılmıştır.   Materyal ve Metod: Çalışma Haziran 2015-Haziran 2016 tarihleri arasında Erciyes Üniversitesi Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi genel cerrahi servisinde KRK cerrahisi geçiren 86 hastanın 142 yakını ile tamamlanmıştır. Veriler hasta tanıtım formu, kolorektal kanser taraması tutum inanç ölçeği (KKTTİ) ve sağlıklı yaşam biçimi davranışları II ölçeği (SYBD) kullanılarak, araştırmacı tarafından  toplanmıştır.   Bulgular: Hasta yakınlarının yarısından fazlasının (%56.3) KRK hakkında bilgi sahibi olmadığı ve %85.2’sinin KRK erken tanı/tarama programlarına katılmadığı belirlenmiştir. Hasta yakınlarının KKTTİ ölçeği toplam puan ortalamasının 53.06±8.91, SYBD ölçeği toplam puan ortalamasının ise 132.46±20.96 olduğu tespit edilmiştir. KRK ile ilgili bilgi sahibi olan ve KRK erken tanı ve tarama programlarına katılan hasta yakınlarının hem KKTTİ ölçeği hem de SYBD ölçeği puan ortalamaları daha yüksek olup, aradaki farkın ileri derecede anlamlı olduğu belirlenmiştir (p<0.001). Araştırmada hasta yakınlarının SYBD ölçeği ile KKTTİ ölçeği arasında pozitif yönlü, zayıf düzeyde, istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir (p<0.01).   Tartışma: Çalışmamızda hasta yakınlarının KRK taramalarına katılma oranlarının düşük, KRK’den korunmaya yönelik tutumlarının ve sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının ise orta düzeyde olduğu belirlenmiştir. Hemşireler kanserli hastaların birinci derece yakınları başta olmak üzere risk altındaki tüm bireylerde kanserden korunma ve erken tanı/tarama programları ile ilgili farkındalık geliştirmeli ve sağlıklı yaşam biçimi davranışı kazanmalarında yol gösterici olmalıdır.

Anahtar Kelimeler: