Abstract:

Ülkemizde 2004 yılında yürürlüğe giren Avrupa Peyzaj Sözleşmesi’nin taraf ülkelere ilişkin yükümlülüklerinden biri de yerel, bölgesel ve ulusal ölçekte peyzaj kalite hedeflerinin belirlenmesidir. Bu çalışmada, Antalya’nın merkez ilçelerinden biri olan Aksu örneğinde peyzaj kalite hedeflerinin yerel ölçekte belirlenmesi amaçlanmıştır. Öncelikle doğal, kültürel ve sosyo-ekonomik yapının analiz edildiği çalışmada 1987, 2003 ve 2015 yıllarına ait uydu görüntüleri yardımıyla Aksu Bölgesinin mevcut alan kullanımları ile yıllar içindeki değişimler ortaya koyulmuştur. Bölge peyzajlarının sınıflandırılması için peyzaj karakter analizinin gerçekleştirildiği çalışmada DPSIR (İtici güç-baskı-durum-etki-tepki) analizi ile itici güçlerin Aksu peyzajları üzerindeki etkileri belirlenmiştir. Peyzaj kalite hedeflerinin tespitinde ise yerel halk ve uzman görüşleri ile beklentileri alınmıştır. Çalışma sonuçları özellikle Aksu’nun kıyı kesimlerinde önemli değişimlerin yaşandığını, kentsel dokuda büyük bir artış olurken tarım alanlarının azaldığını göstermiştir. Peyzaj karakter analizi sonucunda Aksu ilçesinde 3 adet peyzaj karakter alanı ve 20 adet peyzaj karakter tipi belirlenmiştir. DPSIR analizi bölge peyzajları açısından tarım, çarpık kentleşme ve nüfus artışı, turizm ve ulaşım/altyapı itici faktörlerinin varlığını ortaya koymuştur. Toplam sekiz ayrı sektör/unsur için peyzaj kalite hedefleri tanımlanmıştır. Aksu için ön plana çıkan sektörlerden tarım sektörü için tanımlanan kalite hedefleri arasında, Aksu’nun tarımsal niteliğinin korunması, sera atıklarının düzenli toplanması ve dönüştürülmesi gibi hedefler yer alırken; ulaşım sektörü için belirlenen hedefler arasında, alandan geçen ana karayollarından kaynaklanan gürültü kirliliği ve diğer kirliliklerin önlenmesine yönelik hedefler yer almaktadır.

Keywords: