Özet:

Türk edebiyatının üretken yazarlarından biri olan Hüseyin Rahmi Gürpınar, gündelik hayatı eserlerine taşımış bir isimdir. Onun eserlerinde sosyal hayattan kesitleri, yöresel konuşmaları, mahallelerin doğal atmosferini ve geleneksel temaşa sanatlarının anlatım zenginliğini bulmak mümkündür. Anlattıklarını mizahla harmanlayan Hüseyin Rahmi Gürpınar, eleştiri oklarını geleneksel inançların ve dogmaların esiri olmuş insanlara yöneltir. Eserlerinde, insanları kendine esir eden ve onların inançlarını kullanarak korkutan her olayın, akla ve bilime dayalı pozitivist bir anlayış benimsendiğinde kolayca çözülebileceğini anlatır. Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın romanlarında, halk inanışında ölüm ve uğursuzluk getirdiğine inanılan baykuşa yönelik göndermeler de bulunur. Bu çalışmada, yazarın tüm romanları -kırk adet romanı- taranmış ve baykuşa yönelik göndermeleri içeren on sekiz adet romanı tespit edilmiştir. Bu tespitlerin ardından söz konusu romanlar incelenmiş, göndermelerin olduğu bölümler alıntılanmış ve yazarın bu inanışı nasıl yorumladığı değerlendirilmiştir. Elde edilen bulgulara dayanarak romanlardaki göndermelerde baykuşun ölüm ve uğursuzlukla ilişkilendirildiği, baykuşa yüklenen olumsuz özelliklerin sıralandığı; Deli Filozof adlı romanında ise, sözün bırakıldığı bir anlatıcı olarak baykuşun kullanıldığı görülmüştür. Sonuç olarak Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın baykuşa yönelik tüm göndermelerinde halk inanışının izlerinin olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler: