Abstract:

Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de 1945 – 1960 döneminde Türkiye’de sivil toplumun varlığı meselesinin durum tespitini yapmaktır. Çalışma anlayıcı-yorumlayıcı bir yaklaşımla kaynakların incelenmesine dayanmaktadır. Öncelikle çalışmada, çok partili hayata geçişle birlikte bir anda sayıları artan sivil toplum kuruluşlarının neden tek partili dönemde yok denebilecek bir durumda olduğu açıklanmaya çalışılmıştır. Daha sonra 1945 yılında çok partili hayat ile birlikte sivil toplumun büyük bir gelişme içerisine girdiği, Demokrat Parti iktidarı boyunca sivil toplum örgütlenmelerinin hangi alanlarda ağırlıklı olarak varlık gösterdikleri, sivil toplum örgütlenmelerine yönelik çıkarılan yasalar ve yasa değişiklikleri, iktidar partisinin sivil topluma karşı tutumu ile 27 Mayıs 1960 Askeri Müdahalesi’nde sivil toplumun rolü konuları üzerinde durulmuştur. Tek parti döneminin baskıcı ve yasakçı yaklaşımı nedeniyle gelişme ortamı bulamayan sivil toplum örgütleri, 1945 yılından sonra bir sıçrama yapmış, önce çok sayıda siyasi parti kurulmuş, ardından sendika, birlik, oda ve dernek kuruluşlarında büyük bir artış olmuştur. Bu gelişmeleri Basın Kanunu’nda yapılan değişiklikler izlemiş ve sansürün de kaldırılmasıyla çok sayıda gazete ve dergi yayın hayatına başlamıştır. Bu gelişmeler 1945-1960 yılları arasında sivil toplum örgütlerinin sayı ve etkinlik bakımından ciddi bir önem kazanmasına sebep olmuştur.

Keywords: