Özet:

Amaç: Bu çalışmanın amacı Centaurea solstitialis (Güneşçiçeği) bitkisinin Santa Cruz adası (ABD) ve Ege Denizin‟de bulunan Midilli adasında (Yunanistan) balözü akımı ve bu bitkiyi ziyaret eden arıların sayı ve çeşitliliğinin karşılaştırılmasıdır. Güneşçiçeği bitkisinin anavatanı Avrasya olup kendine döllenemeyen bir bitkidir. Yani döllenme ve tohumun oluşması için başka bir bitkiden çiçek özü veya polenin gelmesi gerekmektedir. Bu yüzden bu tip bitkiler gelecek nesillerinin devamı sağlayacak tohum oluşturulması için tozlayıcıları özellikle arıları cezbetmek için balözü, çiçek özü ve yağ gibi maddeler salgılar. Gereç ve Yöntem: Güneşçiçeği bitkisinin doğal alanı Avrasya olup batı Amerika‟da yabancı bir bitki olarak oldukça istilacı bir yapıdadır. Balözü akımı çiçek tablaları arıların girmesi engelleyecek delikli kafes torbalar ile örtülerek çiçekçiklerdeki balözü miktarı ölçülmüştür. Balözü mevcut veya açık olan çiçek verileri ise delikli kafes torba ile kapatılmayan ve arılara açık olan çiçeklerden toplanmıştır. Her iki bölgede 15 bitki belirlenip 1m aralıklarla kafesle kapatılmıştır. Çalışmanın başlangıç gününden önce saat 16:00 ve 18:00 de her bitkiden iki çiçek tablası delikli kafes torba ile kapatılmıştır. Ertesi gün sabah delikli kafes torba çiçek tablalarından birinden çıkarılıp arıların girişine izin verilmiştir. Bu çiçeklere duran balözü denilmiş açık kalan çiçek tablalarına ise akan balözü denilmiştir. Ertesi gün saat 7:00 ve 19:00 arasında her 2 saatte bir 0.25 μl kapillari ince tüpler her çiçek tablasındaki çiçekçiğe sokularak balözü alınmış ve balözü miktarı ölçümleri yapılmıştır. Kapalı çiçeklerden balözü alındıktan sonra hemen tekrar delikli torba kafesler ile kapatılmıştır. Çiçekçikten balözü alındıktan sonda kalıcı Sharpie kalemle işaretlenip her toplamada farklı çiçekçiğin kullanılması sağlanmıştır. Arı kayıtları balözü kayıtlarının ilk gününden sonra başlamış ve balözü için kullanılan bitkiler kullanılmıştır. Bu bitkiler arasında 6 kez 5 dakika sürecek şekilde yürüyerek ziyaret eden arılar belirlenip kayıt edilmiştir. Her çalışma 30 dk sürmüş olup 9:00 ve 12:00 arasında günde 4 kez tekrar edilmiştir. Balözü kalitesi ise balözü biriktikten sonra bitkiler kesilip laboratuvara götürülmüş ve santrifüj edildikten sonar refraktometre ile ölçülmüştür. Bulgu ve Sonuçlar: Centaurea solstitialis (Güneşçiçeği) bitkisini ziyaret eden arıların bu bitki ile birlikteliğini ve arı sayımlarını hem Midilli adası ve hemde Santa Cruz adasında karşılaştırma yapılabilecek zaman periyodlarında yapılmıştır. Her iki bölgede arıların en çok bu bitkiyi ziyaret ettiği zaman aralığı saat 15:00 aynı zamanda her iki bölgede bu bitkide balözü akımının en yüksek olduğu zaman aralığı olarak kaydedilmiştir. Bu zaman aralığı aynı zamanda duran ve akan balözü seviyesindeki en farklı durumun ortaya çıktığı zamandır. Balözü seviyesi konusunda iki bölgede delikli torba kafesler ile kapalı ve açık çiçeklerde özellikle tozlayıcıların çok yoğun olduğu dönemlerde önemli farklılıklar bulunmuştur. Akan balözü ve duran balözü miktarları Midilli adasında Santa Cruz adasındakilerden daha düşük olarak tespit edilmiştir. Arı bitki birlikteliğini sağlayan arı çeşitleri ise Midilli adasında Santa Cruz adasındakilerden daha yüksek olarak tespit edilmiştir. İlginç olarak Midilli adasında bu gözlem periyodlarında bal arıları kaydedilmemiştir.

Anahtar Kelimeler: