Özet:

Kayseri’de 1831-1860 tarihleri arasında yapılan nüfus yoklamasının, dönemi anla-tan önemli bir yerel kaynak olarak yoruma açık olması bu çalışmayı başlatmıştır. Söz konu¬su Defterden seçilen; inşai üretime ilişkin meslekler ve bu gruplara dahil olan kişiler maka¬lenin alt metnini oluşturur. Bu bilgiler mimari değerlendirmeye yönelik bakış açısıyla ayık¬lanmış, alanla ilgili mesleklere göre sınıflanarak ayrı ayrı tablolar halinde yeniden düzen¬lenmiştir. Mimarlık dışında, OsmanlI’nın kayıt sistemi, bireye bakışı, Kayseri ve köylerin¬deki sosyal yapı hakkında da çok şey söylediklerinden, verilerin aynntı düzeyine müdahale edilmemiştir. Bilgilerin bu yeni kurgu içinde oluşturduğu zemin, makalenin üst metni olan yorum kısmının dayanağıdır. Mimarlık alanında etkinlik gösteren, saür aralarındaki öznelere dikkat çekilirken bu figürler aracılığıyla Osmanlı mimarlığının 19. yüzyıldaki üretim koşulları da anlaşılma¬ya çalışılmıştır. Kaytlardaki kişiler, oldukça ayrıntılı tarif edildikleri halde, mesleki etkin¬liklerine ilişkin pek bilgi yoktur. Buna karşılık, Müslüman/ Gayrimüslim ayınmı olmaksı¬zın nüfusun önemli bir kısmının inşaat sektöründe çalışmak ve çocukların da bu alanda “iş öğrenmek’’ üzere İstanbul’a uzun vadelerle gidip geldiği açıktır.

Anahtar Kelimeler: