Özet:

İlâhi kaynaklı bütün dinler meleklerin varlığını kabul eder ve iman akîdesi sayar. Melekler ilâhi vahye muhatap olmaları ve Allah-Peygamber-insan arasındaki en güçlü iletişim unsuru olmaları bakımından önemlidir. Ayrıca Kur’ân bütüncül bir yaklaşımla sadece duyular yoluyla bilinen varlıklar değil melek, cin ve şeytan gibi duyu ötesi varlıkları da konu edinir. Bu nedenle melekler ve onlarla ilgili pek çok konu İslâm akidesi için önemlidir. Bundan dolayı bilim dünyasında bu konuda pek çok kitap, tez ve makale hazırlanmıştır. Konu, içerik ve metot olarak farklı olsa da, çalışma konularının belirlenmesinde literatür çalışması oldukça mühimdir. Bu nedenle Türkiye’de melekleri konu edinen çalışmaların tespit edilmesi önem arzetmektedir. Bu makalede, ilgili çalışmalar özet/sentez içeren bir yapıda eleştirel değerlendirme becerisi ile kuvvetli ve zayıf yönleri sunularak, literatürde tartışmalı olan eksik noktaların tespit edilmesiyle ileriye yönelik araştırma gereksinimi olan alanlar ortaya çıkarılmıştır. Çalışma sadece tezleri değil makaleler, kitaplar ve sempozyum bildirilerini kelâm alanı ile sınırlı tutmayarak diğer disiplinlerde de incelenmesini hedeflemektedir. Ancak İslâm Mezhepler Tarihi, kelâm bilim dalı ile alan ve konu bakımından bağlantılı olduğu için bu ana bilim dalındaki çalışmalara yer verilmeyecektir. Bu makale Cumhuriyet’in ilanından (1923) sonra Yüksek İslâm Enstitülerinin İlahiyat Fakültelerine dönüştürülmesi (1982) ve Kelâm bilim dalında çalışmaların yapılmasından 2021 yılına kadar olan çalışmaları kapsamaktadır.

Anahtar Kelimeler: