Özet:

Geleneksel adsorpsiyon tekniklerinin tersine, ters gaz kromatografisi (TGK) yönteminde kolon içerisindeki uçucu olmayan sabit faz incelenmektedir. TGK üzerine yapılan çalısmaların çok fazla olmasının baslıca nedenleri, islemlerin kolaylığı ve ekonomikliğidir. TGK’nin temel ekipmanları, ucuz, basit ve kolay bulunabildikleri için bu yöntemle rutin laboratuvar uygulamalarında olduğu kadar özel ilgi gerektiren temel arastırmalarda da çalısılabilir. TGK ölçümleri hem sonlu yüzey kaplanmasında (sonlu konsantrasyon bölgesi), hem de sonsuz seyrelme bölgesinde (Henry kanunu konsantrasyon bölgesi) gerçeklestirilebilir. Sonsuz seyrelme bölgesinde; katıların fizikokimyasal özellikleri TGK kullanılarak incelenebilir. TGK ile yüzey kaplanmasının sıfıra yaklastığı ve adsorplanan-adsorplanan etkilesmelerinin ihmal edilebileceği, çok düsük buhar konsantrasyonu kosulları altında adsorpsiyon verileri elde edilebilir. Gözlenen termodinamik davranıslar sadece adsorplanan-adsorplayan etkilesimlerine bağlıdır. Adsorpsiyon sonsuz seyrelme bölgesinde yer aldığında; elde edilen kromatografik pikler simetriktir ve alıkonma zamanları enjeksiyon hacminden etkilenmez. Bu Henry kanunu bölgesine ulasıldığının bir göstergesidir [1]. Perlit gözenekliliği, hafifliliği, ısı ve ses yalıtıcılığı, kimyasal inertliği ve yanmazlığı gibi teknik özellikleri nedeniyle birçok kullanım alanı bulmaktadır. Günümüzde daha çok insaat sektöründe tüketilmekte, bu nedenle de perlit hakkındaki arastırmalar insaat malzemelerinin üretimi ve bu malzemelerin özelliklerinin incelenmesi konularında yoğunlasmıstır [2]. Bu çalısmada TGK kullanılarak sonsuz seyrelme bölgesinde perlitin yüzey enerjisinin dağılım bileseni ( d γS ), Schultz metoduna göre belirlenmistir. TGK çalısmalarında apolar test bilesiği olarak dört n-alkan (hegzan, heptan, oktan, nonan) kullanılmıstır. Yüzey enerjisinin dağılım bileseni 60, 70, 80 ve 90 °C’de sırasıyla 34,243, 30,887, 27,644 ve 24,573 mJ/m2 olarak hesaplanmıstır. Perlitin d γS değerinin artan sıcaklıkla azaldığı bulunmustur. Bulunan spesifik adsorpsiyon entalpisi değerlerinden yararlanılarak Lewis yüzey asitlik (KA ) ve bazlık (KD) sabitleri sırasıyla 0,133 ve 0,175 olarak belirlendi. Ayrıca perlit numunesinin, Fourier transform infrared (FT-IR) spektrumu incelendiğinde 2882-3557 cm-1 bölgesinde zeolitik suyu temsil eden ve oktahedral tabakadaki magnezyuma koordine olmus bağlı su bulunduğu, 782 cm-1 dalga boyunda ise Si-O-Al titresimleri gözlenmistir.

Anahtar Kelimeler: