Abstract:

Köy Enstitüleri erken Cumhuriyet döneminin, kırsal kesimde yaşayan vatandaşların eğitim yoluyla kalkındırılmasına yönelik özgün kurumlarıdır. Bu kurumlar kuruluş aşamasından günümüze değin eğitim, köy-köycülük, ekonomik ve sosyal kalkınma ve Cumhuriyet’in getirdiği yeni siyasal yapılanmanın kırsal kesime ulaştırılması yönleriyle ilgi çekmeye devam etmektedir. Köy Enstitüleri ile ilgili özellikle mezun olanlar tarafından pek çok yayın yapılmıştır. Akademik anlamda Türkiye’deki Köy Enstitüleri ilk kez yabancı bir araştırmacı, Fay Kirby tarafından 1962 yılında Columbia Üniversitesi’nde Doktora tezi olarak incelenmiştir. Türk akademisinin lisansüstü seviyede konuyu ele alması ise tespit edebildiğimiz kadarıyla 1977 yılında Hüseyin Akyüz tarafından hazırlanan Doktora tezi ile olmuştur. Uzun süre Köy Enstitüleri ile ilgili akademik çalışmalara çok rastlanmazken bu çalışmaların 2000’li yılların başından itibaren artmaya başladığı, özellikle 2010 yılından itibaren de önemli bir ivme kazandığı görülmektedir. Köy Enstitüleri’ni Doktora seviyesinde inceleyen bir akademisyen olarak nicelik yönüyle önemli bir artış kaydetmiş olan Enstitüler ile ilgili tezlerin nitelik özelliklerinin de ortaya konması; popüler bir konu olan ve genel olarak ideolojik yaklaşım sergilenen Köy Enstitüleri’nin, ele alınan tezlerde de benzer popüler ve ideolojik yaklaşımın bir aracı haline gelip gelmediklerinin irdelenmesi, araştırmanın temel amaçlarını oluşturmuştur. Tespit edilen 104 civarındaki tezin makale formatındaki bir yayında tek seferde ele alınması mümkün olmadığından başlangıçtan 2010 yılına kadar lisansüstü seviyede gerçekleştirilen akademik çalışmalar aynı dergide yayınlanmıştır. Burada aynı çalışmanın devamı olarak 2010 ile 2015 yılları arasındaki lisansüstü seviyede hazırlanan tezler nicelik ve nitelik yönüyle değerlendirilmiştir.

Keywords: