Özet:

Bireylerin aralarında iletişim kurdukları doğal diller, sözlü ve yazılı olmak üzere iki boyutlu bir sistem sunarlar. Sözlü dilin yapısı farkına varılmadan edinilirken yazı dilinin yapısı sistemli ve bilinçli bir öğretimin konusunu oluşturmaktadır. Geleneksel yaklaşımlar öğretimde dilbilgisini yazı diliyle ilişkilendirirken çağdaş yaklaşımlar yazı dili dilbilgisi ve sözlü dili dilbilgisi ayrımını yapmaktadırlar. Eğitim kurumlarında yabancı dil öğretiminde de öğrenenler, geçmişten günümüze yazı dili eksenli dilbilgisiyle karşılaşmakta ve bu yöntemle öğrendikleri yabancı dili metin üzerinde çözümleyebilmekte fakat sözlü iletişim becerilerinde yetersiz kalmaktadırlar. Okul dışında gerçek iletişim durumlarıyla karşı karşıya kaldıklarında “gerçekte Fransızlar bizim sınıfta öğrendiğimiz gibi Fransızcayı konuşmuyorlar” söylemini dillendirmektedirler. Şüphesiz bu söylemi Fransızca özelinde diğer tüm yabancı dillerin öğretiminde genelleştirmek mümkündür. Bu çalışma yabancı dil öğretiminde yazı dili ve konuşma dili karşıtlığını bilişsel psikoloji çerçevesinde incelemeyi, iki yapı arasındaki farklılıkları söz dizimsel, anlamsal, sesletimsel boyutta irdelemeyi, yabancı dili öğrenenlerde sözlü dilin dilbilgisi düzeyinde bir bilinçlendirme yaratmayı ve bu çerçevede sözel iletişim becerilerinin geliştirilmesinde çözüm önerileri sunmayı amaçlamaktadır. Öğretimde yazı dilinin dilbilgisini göz ardı etmeyi ya da onu ikinci plana atmayı değil yazı dilinin yanında sözlü dilin dilbilgisine de dikkati çekmeyi hedeflemekteyiz. Sözlü dilin öğretimindeki güçlükler göz önünde bulundurulursa hiç kuşkusuz öğretimde yazı diline özgü standart ölçütlerin var olması kaçınılmaz bir durumdur. Artık günümüzde yabancı dilde sözel dil becerilerinin geliştirilmesi en önemli ölçüt olduğundan öğretiminde öğrenenlere daha esnek sözdizimsel bir bilincin kazandırılması, “tu n’as pas de chance/t’as pas d’chance”, “la semaine/la s’maine”, “maintenant/menant”, “je ne sais pas ce qui se passe/je n’sais pas c’qui s’passe” örneklerindeki sesletimsel, “c’est correct/exactement” örneklerindeki dil kullanım farklılıklarına dikkatlerinin çekilmesi kaçınılmaz gözükmektedir.

Anahtar Kelimeler: