Abstract:

Bir taraftan bilim ve teknolojinin gelişmesi diğer taraftan toplumsal ilişkilerin karmaşık hale gelmesi dünya genelinde gerek toplumsal, gerek devletlerarası ilişkilerin çeşitlemesine yol açmaktadır. Özellikle toplumlar ve devletlerarası ilişkilerin bir takım menfaat ilişkilerine dayanması dünyanın bazı bölgelerini, çatışma alanı veya çekim merkezi haline getirebilmektedir. Çatışma veya çekim merkezi haline gelen bölgelerin hâkimiyeti veya savunulması üzerinde geliştirilen politikalar siyasi coğrafya veya onun bir alt disiplini olan jeopolitiğin ilgi alanına girmektedir. Siyasi coğrafya veya jeopolitiğin ilgi alanına giren konuların kamuoyuna aktarım sürecinde yazılı ve görsel medya yoğun bir şekilde kullanılmaktadır. Bilimsel kitap ve makaleler, gazete haberleri, belgeseller, haber programları, sinema filmleri ve karikatürler siyasi coğrafya ve jeopolitiğin ilgi alanına giren konuların topluma aktarılma sürecinde kullanılan araçlar arasındadır. Bu çalışmanın amacı siyasi coğrafya ve jeopolitik konularının kamuoyuna aktarımında karikatürlerin kullanımına örnekler vererek, kullanılan karikatürleri verdikleri mesaj/mesajlar bakımından analiz etmektir. Araştırma nitel araştırma tekniğine göre tasarlanmıştır. Çalışmada kullanılan karikatürlerin birinci el kaynak olduğu kabul edilmektedir. Bu çalışmada siyasi coğrafya ve jeopolitikle ilgili mesajlar içeren 6 adet karikatür kullanılmıştır. Tarihi süreç içerisinde ortaya çıkan siyasi ve jeopolitik anlayışları açıklamak amacıyla birbirinden farklı zaman dilimlerine ait karikatürler seçilmiştir. Karikatürlerin konu edindiği olaylar analiz edilirken kronolojik bir sıra izlenmiştir. Yapılan literatür analizi sonunda karikatürlerin verdikleri mesajlar bakımından siyasi coğrafya ve jeopolitiğin konusu olan olayları çok kısa ve net bir bakış açısı ile okuyucuya aktardığı anlaşılmaktadır.

Keywords: