Özet:

Türk -İslam Medeniyetinin muhtevasında bulunan toplumların kendi aralarında kendi dünya görüşlerine göre “düşünce geliştirme ve bilgi üretme birliğinin sağlanabilmesi için öncelikle bilgi üretme “yöntem”lerinin var olup olmadı ğını bilmeleri gerekmektedir. Bunun üzerinden de Türk-İslam medeniyetinin özgün düşünce yöntemi üzerinden her türlü ilim dalına yönelik düşünce ve bilgi üretme yönteminin geliştirilmesinin gerekliliğine geçilmektedir. Bunun nasıl olabileceği de yine bu çalışmada özgün bir çerçevede ortaya konulmaktadır. Ardından da üzerinden tüm ilim dallarında(özelliklede sosyal ilim dallarında) pozitivist düşünce yöntemine dayalı bilgi üretme anlayışından öncelikle çıkılmasının gerekliliğine yönelim eğilimi ve davranışını geliştirilmesi gelmelidir. O halde Türk-İslam medeniyetinin her alana yönelik düşünce ve bilgiyi inşa edebilecek özgün düşünce yönteminin adı nedir? Türk-İslam medeniyetinin her alana yönelik olarak ve tüm zamanlara hitap edebilen şekilde düşünce ve bilgi üretmeye yönelik bir özgün “Düşünce Yöntemi” bulunmaktadır. Özgün olarak kavramsallaştırdığımız bu yöntemin adı da “Tevhidi Düşünce Yöntem“ anlayışıdır. “Tevhidi Düşünce Yöntem“ anlayışı vasıtasıyla Türk-İslam medeniyeti, milli kültür anlayışına dayalı “ içtimai bir yapı kurulumu” ve milli toplum inşasını sağlayabilmek için düşünce(felsefe), din, içtimaiyat(sosyoloji), iktisat( üretim, tasarruf, vb), siyaset, eğitim, nefsiyat (psikoloji), hukuk, dil, tarih ve tarih felsefesi, ahlak, edebiyat, çalışma...vb, alanlarında ortak düşünce ve bilgi üretme yöntemini geliştirme gereği bulunmaktadır. İşte bunu sağlayabilmek içinde “Tevhidi Düşünce Yöntem“ anlayışı, tek bir ictimai birliğin sağlanmasına yönelmeyi sağlamada en öncü ilmi unsurdur. Böylece Türk-İslam dünyasını oluşturan milletler/ cemiyetler topluluğunda öncü, kurucu, ortak içtimai(sosyolojik) birliği, ancak bu “Tevhidi Düşünce Yöntem” anlayışı üzerinden bilgi üretilerek sağlanabilmesi ile mümkün gözükmektedir. Buna göre de Türk-İslam Medeniyeti cemiyetler topluluğunun düşünce ve bilgi inşasında bir “yöntem birliğinin sağlanması” esas olduğundan, bu imkânı ilmi başlangıç olarak sunan unsur ise “Tevhidi Düşünce Yöntem” anlayışıdır. Bu birlikçi “yöntem” anlayışı “iş” de, “fikir” de, “düşünce” de “çalışma” da, “yaşama” da, “tüketme” de, “üretme” de, “eğitme” de, tarihi anlamda, dili geliştirmede vb. tüm birliktelikleri meydana getirilebilmeyi sağlayabilecek ana özün, “ortak düşünce yöntemi”nden hareketle oluşmasını meydana çıkarabilmektedir. Buna göre “Tevhidi Düşünce Yöntem” anlayışı sadece birkaç parça da değil, tüm içtimai düzende(sistemde/ Türk-İslam Medeniyeti devletler/milletler/ülkeler topluluğunda/ Cemiyetler Topluluğunda) yer alan unsurlardaki birliğin sağlanmasını inşa edici en etkin amil konumundadır. Türk-İslam medeniyetinin devletler/ milletler/ ülkeler topluluğunun içtimai(sosyolojik) birliğini sağlamada en önemli oluşturucu unsur olan “Tevhidi Düşünce Yöntemi,” özellikle 19. Yüzyıl sürecinden itibaren unutulmuş veya unutturulmuştur. Bunun yerine Türk-İslam Medeniyeti Cemiyetler Topluluğunda(devletler/milletler/ülkeler topluluğunda), “düşünce” ve “bilgi üretme yöntemi” olarak Batı medeniyetinin pagan(salt akılcı) pozitivist düşünce yöntemi ya da hermonotik düşünce yöntemi kullandırılmıştır. Böylece benimsetilen “düşünce yöntemi” üzerinden Türk-İslam medeniyetinin “düşünce geliştirme” ve “bilgi üretmede”, bilim yapıyor görünümü ile derin bir bağımlılığın içine sokulmuş olduğu söylenebilir. Bu çalışmada, Türk-İslam dünyasının ilmi bir yönteme dayalı olarak, kendi medeniyet öz değerlerine göre ortak “düşünce”nin geliştirilmesini, ortak bilgi inşasını, araştırma yapılmasını sağlayabilen bir yönteme sahip olunduğu ortaya konulmaktadır. Türk –İslam medeniyetinin “yöntem”li olarak her alanda ortak düşünce ve bilgi üretmesini sağlayan unsurun adı ” Tevhidi Düşünce Yöntem” anlayışı olup, bu çalışmada bunun varlığı, ilmi olarak ortaya konulmaktadır. Ayrıca bu “yöntem” anlayışı, yaklaşık iki yüz yıl sonra özüne uygun olarak yeniden, özgün bir kavramsallaştırmamız vasıtasıyla, dünya gündemine ilmi olarak ortaya konulmuş olmaktadır. Bu “yöntem”in ayrıca pozitivist ve hermonotik düşünce yöntemlerinden farklı olarak, 7. -19. Yüzyıl Türk-İslam Medeniyetinin dünyadaki siyasal liderliğini sağlayan bilgi “yöntem”idir. Yine bu “yöntem” kıyamete kadar da her alanda(ilmi, dünya görüşü geliştirme, gündelik hayatın içine yönelik..vb) geçerli olan bir düzen inşasına da sahip olduğu belirtilebilir. O halde unutulan ya da unutturulan bu bilgi “yöntemi”ni, günümüzün içinde bulunduğu yapısal özellikleri de dikkate alarak, özüne uygun yeni yorum halinde tekrar ele alınıp yeni inşa ve ihyaya yönelinmesi gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler: