Özet:

    İnflamasyon dokulara zarar veren herhangi bir olaya karşı hasarı olabildiğince sınırlı tutmak ve nedeni ortadan kaldırmak üzerine kurulu bir düzendir. Bu süreçte baş tehditleri içeriden metabolik, romatizmal ve malign hastalıklar dışarıdan ise travma ve infeksiyon etkenleri oluşturmaktadır. Pratik hekimlik hayatında inflamasyonu kantitatif olarak değerlendirmek adına sıklıkla sedimantasyon ve C-reaktif protein (CRP) testleri kullanılmaktadır. Sedimantasyon için normal değerin 50 yaş altı erkeklerde 15, kadınlarda 20 mm/saat; 50 yaş üzerinde ise erkeklerde 20 ve kadınlarda 30 mm/saat altında olması beklenir. Sonucu çok çeşitli fizyolojik ya da prosedürel durumlar etkilemektedir. İnflamatuar prosesin başlangıcında false negatif ya da sonunda false pozitif sonuçlarla da karşılaşılabilmektedir. Sedimantasyon değeri spesifik ve diagnostik olmamakla birlikte prognostik olabilmektedir. Ayrıca hastalık varlığı, ciddiyeti ve aktivitesi hakkında fikir sunarak tekrarlanan ölçümleriyle hastalık takiplerinde de yardımcı olabilmektedir. Yarılanma ömrünün 4-6 gün kadar sürmesi nedeniyle takibinin genellikle haftalık sürelerle yapılmasının uygun olacağı belirtilir. Bir çeşit akut faz proteini olan C-reaktif proteinin sağlıklı bireylerdeki değeri ise ortalama 0,8 mg/L olup toplumun çoğunluğunda 3 mg/L’nin altında seyretmektedir. Aterosklerozda intima tabakasında birikerek tüm aşamalarda aktif rol oynadığının anlaşılmasıyla high sensitive C reaktif protein (Hs-CRP) şeklindeki daha düşük değerlerinin hassas bir şekilde ölçümü de devreye girmiştir. Burada 1,0 mg/L’den daha az değer kardiyovasküler olay açısından düşük riski, 3,0 mg/L üzerindeki sonuç yüksek riski ve aradaki değerler ise ortalama riski ifade etmektedir. İkiye katlanma süresinin 8 saat sürmesi nedeniyle CRP yarı ömrünün 19 saat kadar olduğu belirtilmektedir. Konsantrasyonları ile hastalığın ciddiyeti ve iki gün aralarla yapılan tedaviye cevap kontrolleri arasında mükemmel korelasyon söz konusudur. Gerçek inflamatuvar durumlarda her iki testin de birbirine paralel gitmesi beklenmekle birlikte izole yüksekliklerde izlenebilmektedir. Bu makalede tarihsel perspektifleriyle birlikte her iki testin özellikleri belirtilerek efektif şekilde kullanılmaları ve değerlendirilmeleri anlatılmaya çalışılmıştır. 

Anahtar Kelimeler: