Özet:

Amaç: Bu araştırma, ortaokul öğrencilerinin obezite sıklığının, beslenme davranışlarının ve fiziksel aktivite düzeylerinin değerlendirilmesi amacıyla yapılmıştır. Yöntem: Araştırma tanımlayıcı tiptedir. Araştırmanın evrenini, bir il merkezindeki devlet ortaokullarında okuyan tüm öğrenciler (21900), örneklemini evreni bilinen örnekleme formülü ile belirlenen 488 öğrenci oluşturmuştur. Veri toplama aracı olarak Kişisel Bilgi Formu, Beslenme Davranış Ölçeği ve Çocuklar için Fiziksel Aktivite Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmanın verileri 26 Şubat-1 Haziran 2018 tarihleri arasında toplanmıştır. Elde edilen veriler SPSS 22.0 paket programında, tanımlayıcı testler, ortalama, Kolmogorov- Simirnov, ANOVA, TUKEY, Mann Whitney U, Kruskal Wallis testi, korelasyon ve lojistik regresyon analizi yapılarak değerlendirilmiştir. Yanılma düzeyi 0.05 olarak kabul edilmiştir. Bulgular: Öğrencilerin %50.8’inin erkek, %50.2’sinin 10-12 yaş grubunda, %86.1’inin çekirdek aile yapısında, %46.5’inin annesinin ve %57’sinin babasının ortaöğretim mezunu olduğu, %88.5’inin annesinin çalışmadığı, %98.6’sının babasının çalıştığı, %9.6’sının ailesinde obez kişinin olduğu ve %73.8’inin okul başarı durumunun doğrudan geçme şeklinde olduğu belirlenmiştir. Araştırmada öğrencilerdeki obezite oranının %9.6 olduğu saptanmıştır. Öğrencilerin “Beslenme Davranış Ölçeği” puan ortalaması 9.1±4.4, “Çocuklar için Fiziksel Aktivite Ölçeği” puan ortalaması 25.2±6.8 olarak bulunmuştur. Beslenme Davranış Ölçeği ile Çocuklar için Fiziksel Aktivite Ölçeği arasında istatistiksel olarak pozitif yönde zayıf bir ilişki olduğu saptanmıştır (p<0.05). Ailede obez kişinin olmasının öğrencilerin obez olma olasılığını (odds oranını) 3.951 kat, öğrencilerin öğün atlama durumları obez olma olasılığını (odds oranını) 2.417 kat artırdığı belirlenmiştir. İnternet/ TV izleme sırasında yeme-içme alışkanlığının olmaması noktasındaki bir birimlik algı artışının öğrencilerin obez olma olasılığını %56.6 [(1-0.434)*100)] oranında azalttığı saptanmıştır. Sonuç: Araştırmaya katılan öğrencilerin %9.6’sının obez, BDÖ puan ortalamalarının yüksek, ÇFAÖ puan ortalamalarının orta düzeyde olduğu, BDÖ ve ÇFAÖ arasında istatistiksel olarak pozitif yönde anlamlı bir ilişki bulunduğu saptanmıştır. Bu sonuçlara dayanarak; okul çağı çocuklarında obezitenin önlenmesine yönelik okullarda beslenme davranışlarını geliştirecek ve fiziksel aktivite düzeylerini artıracak girişimlerde bulunulması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler: