Abstract:

Tanzimatla beraber yüzünü Batıya dönen Türk aydını bilhassa Fransız edebiyatının tesiri altında kalmış Türk edebiyatına yeni edebi türlerin girmesine zemin oluşturmuşlardır. Tanzimat edebiyatının en önemli aydınlarından olan Namık Kemal çeşitli türlerde eser vermiş bir sanatçıdır. Özellikle tiyatro türünün yerleşmesinde çevirileri ve kaleme aldığı tiyatro eserleriyle Türk edebiyatında öncü olmuştur. Nitekim onun en dramatik tiyatro eserlerinden olan 1873 yılında yazdığı “Zavallı Çocuk” piyesinde hayranı olduğu Fransız yazar Victor Hugo’nun 1830 yılında yazdığı “Hernani” piyesinin etkilerini görmek mümkündür. Fransız edebiyatından etkilenmiş olsa da Namık Kemal’in Anadolu sahasında ve Türk dünyasında etki alanı da oldukça geniştir. Abdülhak Hâmid Tarhan, “İçli Kız” isimli eserini, Recaizade Mahmut Ekrem de “Vuslat” isimli eserini Namık Kemal’in “Zavallı Çocuk” piyesinden etkilenerek yazar. Türk dünyasına birçok eseri özellikle de “Vatan Yahut Silistre” ve Zavallı Çocuk piyesleri çevrilen çeşitli ülkelerde sahnelenen Namık Kemal Türkiye ile Türk dünyası arasında bir kültür köprüsü kurmuştur. Bu çalışmada “Zavallı Çocuk” eserinden etkilendikleri düşünülen Türk dünyasının farklı coğrafyasından farklı tiyatro eserleri olay örgüleri, konuları ve içerikleri bakımından karşılaştırılacaktır. İncelenecek eserler, Kazak Yazar Mircakıp Duvalutulu’nun 1910’da yazdığı “Bakıtsız Jamal”, Tatar yazar Ali Askar Kemal’ın 1898 yazdığı “Behitsiz Yigit”, Azerbaycanlı yazarlar Necep Bey Vezirov’ın 1896’da yazdığı “Musibet-i Fehreddin”, ve Abdurrahim Bey Hakverdiyev’in 1900 yılında yazdığı “Bahtsız Cavan”’dır.

Keywords: