Özet:

Kültürel yapının spor üzerine etkisi daha ziyade iki yapısal özellikten kaynaklanır. Bunlardan birisi değer yargıları, gelenek ve görenekler; diğeri de kültür değişmeleridir. Değer yargıları, fert ve toplum tarafından spora vurulan damganın ifadesidir. Başka bir anlatımla toplumdaki "spor imaji'nın ortaya çıkmasını sağlayan bir değerlendirme veya hükümler demetidir. Bu yönüyle değer yargısı veya sosyal değerlendirme zorunlu olarak neyin iyi ya da kötü, neyin yüksek ya da düşük olduğunu karşılaştırma fonksiyonunu görürken, gelenek ve görenekler de bun­ ların meydana getirdiği anlayışın topluma müesseseleşerek yansıtılması görevini yerine getirir. Türk toplumundaki dini, milli ve içtimai değerler sisteminin bir tamamlayıcısı ola­ cak biçimde asırların deneyimi ile meydana getirilen bu anlayış değer yargıları ile örülmek suretiyle kalıcı bir şekle bürünerek bugünkü milli sporlara ait kökleşmiş gelenek ve görenekleri ortaya çıkarmıştır. Sporun böyle kökleşmiş yapılar içinde yaşaması süphesiz onun topluma be­ nimsetilmesi yeni şartlara uyarlanması ve yozlaştırılmaması bakımından önemlidir. Fakat tarihi perspektif içinde temeli engin Türk kültürüne dayanan bu değerler üzerindeki tahribat Türk spor hayatına da yansımış ve sporun kitlelere ulaşmasını büyük çapta etkileyen bir rol oynamıştır. Özellikle Tanzimatla birlikte eski Türk toplumlarındaki yaygın spor anlayışı te­ melden değişmeye başlamış ve böylece spor, halkın gündeminden giderek artan bir hızla çıkmıştır. Bunun sonucu olarak Osmanlının son dönemi Anadolu'nun işgal yıllarında sporun toplumun bir bölümü tarafından milletin moral değerlerinin yükseltilmesinde bir araç, diğer bir bölümü tarafından ise onun "gavur icadı" olduğu düşüncesine bağlı olarak zararlı bir faaliyet şeklinde algılanmasına ön ayak olmuş ve bu suretle halkın dini değerleriyle spor karşı karşıya getirilmiştir. Tabiatıyla bütün bu olumsuzluklar sporun yaygınlaşmasında esaslı birer engel olarak karşımıza çıkmaktadır.

Anahtar Kelimeler: