Özet:

Tarih bilimi ve bilgisini anlamlandırma konusunda en eski zamanlardan bu yana çeşitli teoriler üretilmiştir. Geçmişin doğru bilgisi olarak kabul gören tarih bilgisi özellikle aydınlanmadan günümüze farklı felsefi yaklaşımlarla açıklanmaya çalışılmıştır. Tarih bilgisi açısından modern kavrayışımızı şekillendiren öncelikle aydınlanma dönemi felsefi akımları olmuştur. Tarih, geçmişin içinde sayısız ve biricik olayları ancak aynı geçmişin ötesinde, bu yaşanan olayların doğru bilgilerini, yani olgularını ifade eder. Yaşanıldığı sürece çağdaş geçmişin doğru bilgisi tarih’tir. Doğu’nun da Batı’nın da katkılarıyla tarih felsefeleri bu günkü tarih bilgisi kavrayışımızı oluşturmaktadır. Bu nedenle özellikle aydınlanma ve sonrası tarih felsefesi yaklaşımları, tarih biliminin, dönemine çağdaş ve hatta dönemini aşan çeşitli düşünceler ışığında modern kavrayışa ulaşmasını sağlamaları açısından önemsenmelidir. Aydınlanmadan günümüze felsefi düşünürler “felsefi tarihler” ortaya çıkarıyor, tarihçiler artık “yorumcu, filozof tarihçiler” olarak adlandırılmaya başlanıyor. Bu algı ve kavrayış tarih bilgisi ve bilimini öncesinden çok daha farklı bir yapıya kavuşturuyor. Bu farklılaşmayı ve dönüşümü anlatmayı amaçlayan çalışmamız, süreci özellikle aydınlanma başlatmıştır ancak aydınlanmayı hazırlayan önceki etkileri de göz önünde bulundurmaya gayret etmiştir.

Anahtar Kelimeler: