Abstract:

Afrika kıtasında sömürgecilik, yıllardır tartışılan bir konu olmuştur. Bu sürecin en önemli aktörlerinden birisi de İngiltere’dir. İngiltere’nin Afrika’daki en stratejik kolonilerinden birisi Nijerya’dır. Gine Körfezi kıyısındaki Batı Afrika ülkesi Nijerya bugün “Afrika’nın Devi” olarak nitelendirilmektedir. 200 milyonu aşan nüfusuyla Nijerya, Afrika’da en yoğun nüfusa sahip ülke konumundadır. 250’ya yakın etnik kabilenin bulunduğu ülkede birçok yerel dil konuşulmaktadır. Geçmişte tarım ürünleriyle denizaşırı güçlerin sömürgesi olan ülke, bugün petrol ve doğal gaz kaynaklarıyla öne çıkmaktadır. Sömürge yarışında önemli aktörlerden İngiltere, 19. asır ile birlikte Nijerya topraklarına ulaşmıştır. İngilizler, Güney Afrika ülkelerinin aksine Nijerya topraklarına yerleşmekten daha çok bu topraklardaki doğal kaynakları elde etmeyi amaçlamıştır. Nitekim Sanayi Devrimi ile birlikte fabrikalar için kauçuk, pamuk ve palm yağı gibi hammaddelere ihtiyaç duyulmuştur ki bunlar Nijerya topraklarında bolca bulunmaktaydı. İngiltere, Nijerya’daki hâkimiyetini ekonomik, siyasi ve sosyokültürel olmak üzere farklı alanlarda arttırmıştır. Bu amaçla şirketler ile ekonomik nüfuzunu imzaladıkları anlaşmalarla siyasi nüfuzunu, işgal yöntemiyle toprak ve misyoner okullarla kültürel hâkimiyetini sağlamıştır. İngilizlerin Nijerya’daki sosyolojik yapıyı göz önüne alarak sürdürdüğü koloni politikalarının yansımaları günümüzde de görülmektedir. Bu makale kapsamında, bir Avrupalı koloni devleti olarak İngiltere’nin Nijerya’daki sömürge yönetiminde siyasi, ekonomik ve sosyokültürel olarak kullandığı araçlar ve attığı adımlar incelenecektir. Diğer taraftan, sömürge yönetiminin Nijerya’ya ve Nijeryalılara etkisi masaya yatırılacaktır.

Keywords: