Özet:

Aşırı yararlanmanın bulunmaması borçlar hukukuna tabi, tam iki taraflı sözleşmelerin geçerlilik koşulları arasındadır. MK m. 5 hükmü uyarınca aşırı yararlanmanın miras sözleşmelerinde uygulanması mümkün gözükmekte ise de konu, daha kapsamlı bir değerlendirme yapılmasını gerektirmektedir. Miras sözleşmesi kurulurken bir tarafın zor durumda olması, düşüncesizlikle hareket etmesi veya deneyimsiz olması mümkündür. Karşı tarafın da bu durumdan yararlanmak suretiyle sömürü kasdı bulunabilir. Miras sözleşmeleri bakımından aşırı yararlanmada özellik arz eden durum, karşılıklı kazandırmalar arasındaki açık oransızlığın belirlenmesidir. Karşılıklı kazandırma gerekliliği nedeniyle aşırı yararlanmanın uygulanması sadece ivazlı veya iki taraflı miras sözleşme- lerinde söz konusu olabilir. Ancak mirasçı atanan tarafından kazanılacak miras hakkının tutarı terekenin mirasın açılma anındaki durumuna bağlı olacağından mirasçı atama tasarrufu; mirasbırakanın sağlararası işlem yapma ve tasarruf olanağını ortadan kaldırmadığından vasiyet bırakma tasarrufu oransızlık açısından değerlendirme yapılmaya elverişli sayılamaz. Başka bir deyişle muha- taralı işlem sayıldıkları için aşırı yararlanmaya yol açamazlar. Aşırı yarar- lanma hükmünün uygulanabilmesi için değerlendirme yapmaya elverişli kazan- dırmalar, kural olarak miras sözleşmesindeki sağlararası kazandırma ile çeşit ve tedarik vasiyetleridir. Aşırı yararlanma sebebi ile miras sözleşmesinin iptal edilmesi bu itibarla sınırlı hallerde söz konusu olabilir. Buna karşılık miras sözleşmesinin kuruluş tarzı nedeniyle ahlaka aykırılıktan bahisle hükümsüz sayılması ihtimal dâhilindedir. Ayrıca miras bırakanın veya sağlararası kazan- dırmada bulunanın culpa in contrahendo sorumluluğu da doğabilir.

Anahtar Kelimeler: