Özet:

Bu çalışmada Türkiye’deki 46 yağış istasyonundaki 5 dakikadan 60 dakikaya kadar kısa süreli yağışların 1938 - 2000 yılları arasındaki trendleri incelenmiştir. Zaman serilerinin homojenlik testi için non-parametrik bir test olan Swed-Eisenhart run testi kullanılmıştır. Mann-Kendall testi kullanılarak α = 0.01 ve α = 0.05 anlamlılık seviyesinde trend analizleri yapılmıştır. 31 istasyonda anlamlı trend bulunamazken 13 istasyonda pozitif trend ve 2 istasyonda negatif trend bulunmuştur. Bu değişikliğin bölgesel ve küresel iklim değişikliği ile ilişkili olduğu sonucuna varılmıştır. İstatistiksel olarak pozitif trende sahip 13 istasyon, Akdeniz ve Karadeniz ikliminden etkilenen Türkiye’nin batısında, Karadeniz ikliminden etkilenen Türkiye’nin kuzey doğusunda ve Akdeniz ikliminden etkilenen Türkiye’nin güney batısında yer almaktadır. En büyük eğimli trend, 1938 ile 2000 yılları arasında 60 dakikalık kısa süreli yağışta %93 artış oranı ile İzmir istasyonunda gözlenmiştir. En düşük eğimli trend ise 1965 ile 2000 yılları arasında tüm kısa süreli yağış sürelerinde %1 artış oranı ile Artvin istasyonunda gözlenmiştir. Negatif trendler sadece iki istasyonda gözlenmiştir. Bunlar 15 dakikalık yağış için %24 azalma oranıyla doğuda yer alan Erzincan istasyonu ve 60 dakikalık yağış için %2 azalma oranıyla batıda yer alan Balıkesir istasyonudur. Bunlara ek olarak, önemli pozitif trende sahip kısa süreli yağışların zaman serilerinde genel trend çizgisine uymayan olağanüstü yağış olayları vardır. Bu ekstrem yağışlar özellikle 1940-1945, 1965-1968, 1974-1975, 1979-1981, 1982-1986, 1992-2000, 1995- 1998 periyotlarındadır.

Anahtar Kelimeler: