Özet:

ÖZET Alî tarafından kaleme alınan Hikâye-i Şâh Cihân ve Gevher-Nigîn adlı eser tek nüsha olup Berlin Devlet Kütüphanesi Ms. Or. Fol. 4110 numarada kayıtlıdır. Metin, 69 yapraktan müteşekkil olup harekesiz nesih hattıyla yazılmıştır. Eserin müellifi hakkında kesin bir bilgiye ulaşılamamıştır. Hikâye-i Şâh Cihân ve Gevher-Nigîn, tahkiye esaslı ve Câmasbnâme kaynaklı hikâye örneklerinden biridir. Bilindiği gibi, Kur’an ve hadis, eski şair ve yazarlarımızın bol bol faydalandıkları iki temel İslami kaynaktır. Söz konusu eser de yer yer ayetler, hadisler, Arapça ve Farsça ibareler içine alması bakımından da dikkat çekmektedir. Edebî metinlerde ayet ve hadisler aynen yahut mealen alınabilmekte veya telmihen anılabilmektedir. Bu çalışmada adı geçen hikâye incelenerek ayetler, hadisler, Arapça ibareler incelenmiştir. Eserde yer alan ayet ve hadislere vakanın akışına uygun bir şekilde yer verildiği tespit edilmiştir. Söz konusu eserde iktibas edilen örnek beyitler, yaprak numarasıyla birlikte verilmiştir. Hikâyede tespit edilen bu ibareler örneklendirilerek yazarın dinî konulardaki bilgisi ile Arap ve Fars dillerine olan vukufunun ortaya konması hedeflenmiştir. Alî, anılan hikâyesinde ayet ve hadisleri gerek manen gerekse iktibas yoluyla başarılı bir şekilde kullanmıştır.

Anahtar Kelimeler: