Abstract:

Öz: Türkçede yıllık anlamına gelen ve diğer bir ismi de “nevsal” olan salname kelimesi, Farsça “sal” olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Resmî salnameler devlet, vilayet ve nezaret salnameleridir. Osmanlıda ilk devlet salnamesi 1847 yılından itibaren çıkarılmış, 1922’ye kadar da yayınlanmasına devam edilmiştir. Osmanlıda vilayet salnamesi ise ilk defa 1283 (1866-67) yılında Bosna’da yayınlanmıştır. Daha sonra Halep (1284), Konya (1285), Suriye (1285) ve Tuna (1285) salnameleri yayınlanmıştır. Beyrut vilayeti tarafından 1333-1335 (1915-1917) yıllarında ve Bolu livası tarafından 1337-1338 (1921-1922) yıllarında çıkarılan salnameler ise Osmanlı Devleti’nde çıkarılan son vilayet salnameleridir. Resmî salnamelerden nezaret salnameleri ise 1282-1326 (1865-1908) yılları arasında çıkarılmıştır. Osmanlı Devleti’nde bazı özel kurum ve kişilerin çıkardığı salnameler de özel salnameler grubuna girmektedir. Bunlardan ilki Ali Suavi tarafından “Türkiye” adıyla 1288 (1871)’de Paris’te çıkarılmıştır. Olayların tarihleriyle birlikte tutulduğu salnameler, genelde Osmanlı Devleti’nin ve özelde bu devletin vilayetlerinin iktisadî, siyasî, askerî ve idarî yapısı hakkında araştırmacılara geniş bilgi sunmaktadır. İşte biz bu çalışmada 1283 (1866-67) tarihli ilk vilayet salnamesi olan Bosna salnamesine göre Bosna’nın idarî yapısını ele aldık.

Keywords: