Özet:

Türk dünyası sözlü kültür geleneği içerisinde “Bamsı Beyrek” hikâyesi önemli bir yere sahiptir. Dede Korkut Hikâyeleri’nin üçüncüsü ve en uzunu olan “Kam Püre Oğlu Bamsı Beyrek Boyu” destan geleneği içerisinde; Altaylarda “Alıp-Manaş”, Kazak ve Karakalpaklarda “Alpamıs”, Özbeklerde “Alpamış”, Tatarlarda “Alıp Memşen” adları ile bilinmektedir. Toplumsal şartların ve coğrafyanın değişmesi sonucunda “Kam Püre Oğlu Bamsı Beyrek” boyu halk hikâyesi ve masal türüne dönüşerek Anadolu’da; “Bey Böyrek”, “Bağ Böyrek”, “Bey Beyrek”, “Bey Bira”, “Bey Bayram” gibi isimlerle yaşamaktadır. Toplumlar yaşadıkları sevinçleri, dertleri, mutlukları, üzüntüleri ve başarıları çeşitli şekillerde dile getirmişlerdir. Bu yöntemlerden biri de türküdür. Türkücü, bir türküyü kendi oluşturabileceği gibi sözlü gelenekteki bir üründen de faydalanabilmektedir. Sözlü gelenekteki destan, halk hikâyesi, efsane, ağıt gibi bir ürünü halkın ihtiyacına göre türkü formuna dönüştürmektedir. Bey Böyrek türküsü de bu tür bir değişimin sonucudur. Makalemizde, Mehmet Sıtkı Işıtır’dan derlenen “Bey Böyrek” türküsünü değişik hikâye varyantlarındaki şiirlerle mukayese ettikten sonra ”Bey Böyrek” türküsünün Türk türkü hazinesi içindeki yerini değerlendireceğiz.

Anahtar Kelimeler: