Özet:

Türkiye’nin su kaba¤› (Lagenaria siceraria) genetik kaynaklar›n›n karpuz için anaçl›k potansiyeli araflt›r›lm›flt›r. Çal›flma için morfolojik karakterlere göre 210 genotip aras›ndan 72 su kaba¤› genotipi seçilmifltir. ‹ki tane ticari anaç da karfl›laflt›rma amac› ile kullan›lm›flt›r. Afl› tutma oran›n› belirleme çal›flmas›nda kalem olarak Crimson Tide karpuz çeflidi kullan›lm›flt›r. Afl› kombinasyonlar›nda ç›k›fltaki homojenlik, hipokotil morfolojisi, afl› tutuma oran› ve Fusarium oxysporum f. sp. niveum (FON)’a dayan›kl›l›k belirlenmifltir. Ayr›ca, afl›lanm›fl bitkiler, anaçlar›n bitki geliflimine etkilerini araflt›rmak için saks›larda 3 hafta süreyle yetifltirilmifltir. Yaprak say›s›, bitki kuru a¤›rl›¤› ve kök kuru a¤›rl›¤› tespit edilmifltir. Fide ç›k›fl›ndaki homojenlik % 72 ile % 100 aras›nda de¤iflmifltir. En yüksek afl› tutma oaran› % 99, en düflük afl› tutuma oran› ise % 70 olarak tespit edilmifltir. Afl›lanm›fl olan bitkiler kontrol bitkilerine oranla daha iyi geliflme göstermifllerdir. Bütün su kaba¤› genotipleri FON’un üç ›rk›na da dayan›kl› bulunmufltur. Su kaba¤› genotiplerinden dokuzunda sararma gözlenmifl, ancak yap›lan inceleme sonucunda sararman›n FON’dan kaynaklanmad›¤› belirlenmifltir. FON’un üç ›rk›na duyarl› olan Crimson Sweet karpuz çeflidi, yüksek afl› tutma oran› gösteren 10 su kaba¤› genotipi üzerine, anac›n FON’a dayan›kl›l›k üzerindeki etkisini araflt›rmak için afl›lanm›flt›r. Afl›lanm›fl bitkilerin hepsi FON’a dayan›kl› bulunurken, afl›lanmam›fl bitkiler FON’un 3 ›rk›na da duyarl› bulunmufllard›r. Sonuçlar, Türkiye su kaba¤› genetik kaynaklar›n›n karpuz için Fusarium’a karfl› güçlü bir anaç potansiyeline sahip oldu¤unu ve ›slah programlar› için iyi bir kaynak oldu¤unu göstermifltir

Anahtar Kelimeler: