Özet:

Bu çalışma, Bafra Ovasında yoğun bir şekilde çeltik tarımı yapılan Üçpınar, Harız, Doğancı, Kaygusuz, Emenli, Sarıköy ve Gelemenağrı köylerinden alınan toprakların enzim aktiviteleri üzerine toprak özelliklerinin etkisini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Alınan toprak örneklerinde üreaz, fosfataz, ß-glikosidaz ve katalaz enzim aktiviteleri üzerine toprak özelliklerinin etkileri ortaya konulmuştur. Toprakların Üreaz enzim aktivitesi 24.12 ile 39.03 mg N 100 g kuru top-1 arasında değişmektedir. Üreaz enzim aktivitesi ile toprakların organik madde (r = 0.89**), ekstrakte edilebilir Mn (r = 0.74*), değişebilir K (r = 0.73*) ve total P (r = 0.81*) kapsamları arasında pozitif ilişkiler belirlenmiştir. Toprakların Asit fosfataz enzim aktivitesi 3.00 ile 17.44 mg fenol 100g kuru top -1 arasında, alkali fosfataz aktivitesi ise 12.00 ile 25.53 mg fenol 100 g kuru top -1 arasında değişmektedir. Asit fosfataz enzim aktivitesi üzerine, değişebilir Mg (r = 0.71*) ve ekstrakte edilebilir Cu (r = 0.74*)'ın pozitif yönde; Alkali fosfataz enzim aktivitesi üzerine ise pH (r = 0.73*), değişebilir Ca (0.74*), değişebilir Mg (r = 0.71*), total değişebilir bazik katyonlar (r = 0.79*) ve ekstrakte edilebilir Cu (r = 0.70*)'ın pozitif yönde, total P (r = - 0.84**)'un negatif yönde etki ettiği tesbit edilmiştir. ß-glikosidaz enzim aktivitesi 1.12 ile 3.64 mg salingen 100 g kuru top -1 arasında değişmekte olup, ß-glikosidaz enzim aktivitesi üzerine toprakların ekstrakte edilebilir Zn kapsamları (r = - 0.97**) negatif yönde, total değişebilir asidik katyonların (r = 0.70*) ise pozitif yönde etki ettiği saptanmıştır. Toprakların Katalaz enzim aktivitesi 5.25 ile 9.00 mg O2 5 g kuru top -1 arasında değişmekte olup, katalaz enzim aktivitesi ile toprakların kum (r = - 0.92**) ve ekstrakte edilebilir Fe kapsamları (r = - 0.85**) arasında negatif, kil (r = 0.82*) ve tuz (r = 0.83**) kapsamları arasında ise pozitif ilişkiler bulunduğu belirlenmittir.

Anahtar Kelimeler: