Özet:

DOI: 10.26650/TurkJHist.2018.18013 1876 yılında tahta geçen Sultan II. Abdülhamid, çeşitli sebeplerden dolayı Yıldız’da ikamet etmeyi tercih etmişti. Yıldız Sarayı bahçelerinde, muhtelif yerlerde oluşturulan kafes, kümes ve ağıllarda birçok türden oldukça fazla sayıda hayvan bulundurulmuştur. II. Abdülhamid dönemini konu alan pek çok hatıratta sıkça karşılaşılan, Sultanın hayvanlar konusundaki ilgisi, onun zoolojiye olan merakına vurgu yapsa da bu durumun Osmanlı arşiv belgelerindeki yansımaları II. Abdülhamid’in hayvan yetiştiriciliğine dair faaliyetlerinin sade bir meraktan ziyade birçok yönüne işaret etmektedir. Çalışmada, II. Abdülhamid döneminde Yıldız’da inşa edilen, kuşhane başta olmak üzere, arslanhane, ceylanhane, geyikhane, sülünlük, koyun ağılı ve diğer hayvan bakım yerlerine temas edilecektir. Yıldız Sarayı kayıtları ve Hazine-i Hassa defterleri arasında bulunan, söz konusu hayvanların çeşit ve miktarları, hayvan bakıcılarının görev, maaş ve sayıları ele alınarak II. Abdülhamid’in bu konudaki faaliyetleri somut rakamlarla ortaya konacaktır. Bu çerçevede, oluşturulan Kuşluk-ı Hümâyûn’un teşkilat yapısı ve gelir-giderlerine ait rakamlar değerlendirilecektir. II. Abdülhamid’in şahsi merakı ve sergi amacıyla dünyanın muhtelif bölgelerinden getirttiği birçok türdeki hayvan yanında, adeta bir çiftlik işletmesi vasfını kazandıran pek çok türden hayvanın farklı maksatlarla kullanıldığı açıktır. II. Abdülhamid’in 33 yıllık iktidarı boyunca büyük emeklerle elde ettiği bu konudaki birikim, 1909’da sahipsiz kalmış, maalesef yok olmaya mahkûm edilmiştir.

Anahtar Kelimeler: