Özet:

Bahrî Memlûkler Dönemi bazı İslâmî kurumların sistemleştiği ve olgunlaştığı bir dönemdir. Bu dönemde adliye sarayları da sistemli ve gelişmiş birer müessese olarak karşımıza çıkmaktadır. Bahrî Memlûklerde adliye sarayı olarak kullanılan mekânlar sırasıyla Dârü’l-Adl, Eyvân ve Eyvânü’l-Kebîr’dir. Bahrî Memlûklerde ilk adliye sarayı inşa edilmeden önce hukukî meselelere Sâlihiyye Medreseleri ve Bâbu’d-Dihlîz’de bakılmıştır. Daha sonra Baybars tarafından ilk adliye sarayı olan Dârü’l-Adl yaptırılmıştır. Eyvân’ın inşa edilmesinin ardından adliye sarayı olarak burası kullanılmaya başlanmıştır. İlerleyen süreçteyse Eyvân yıktırılarak yerine daha büyük ve fonksiyonel bir adliye sarayı olan Eyvânü’l-Kebîr yaptırılmıştır. Adliye sarayları sadece davaların görüşülüp karara bağlandığı yer olmayıp aynı zamanda resmî olarak tahttan çekilmenin gerçekleştiği mekân, sultanla görüşmeye gelen misafirlerin kabul edildiği yer gibi fonksiyonel özelliklere sahip bir müesseseydi. Ayrıca adliye sarayları meşru yönetimin sembolü olmuştur. Bu makalede, kaynaklarda yer alan bilgilerden hareketle Bahrî Memlûkler Dönemi’nde adliye sarayı olarak kullanılan mekânları tespit ettik. Bu dönemde, ilk adliye binası inşa edilmeden önce adlî ve dinî meselelerin çözüme kavuşturulduğu mekânların nereler olduğunu belirttik. Bunun yanı sıra inşa edilen ilk adliye binasını, ilerleyen süreçte kullanılan diğer adliye binalarını ve bu binalardaki değişim ve gelişimleri gösterdik. Ayrıca Bahrî Memlûkler döneminde bulunan adliye binalarının fonksiyonları ve önemine de işaret ettik.

Anahtar Kelimeler: