Özet:

Kalkınma Projeleri toplumun tüm kesimlerini aynı şekilde etkilememektedir. Bir başka deyişle; kalkınma uygulamalarından tüm gruplar adil bir şekilde yararlanamamaktadır. Bu anlamda kalkınma araçlarına (toprak, su, statü, kalkınmayı uygulayan aktörlere ulaşılabilirlik gibi) “hâkim olanlar” ve bu araçlara “erişemeyenler” olmak üzere iki temel grup bulunmaktadır. Toplumsal cinsiyet rejimi de kalkınma süreçlerine katılımı etkileyen önemli faktörlerden birisi olduğu için kalkınma projeleri kadın ve erkeği de farklı bir biçimde etkilemektedir. Özellikle kadın emeğinin görünmez olduğu, geleneksel ayrıştırıcı ataerkil değerlerin etkinliğini koruduğu bölgede, sürece katılım ve nimetlerden faydalanma noktasında; en dezavantajlı grubun kadınlar olduğu gerçeği öne çıkmaktadır. Su kaynaklarını değerlendirme ve geliştirmeye yönelik uzun bir geçmişe sahip GAP Projesi’nin en fazla uygulama alanı bulduğu yer Şanlıurfa’dır. Toprak mülkiyet ve işletme ilişkilerinin dengesiz olduğu bölgede, kadınları toplumun kıyısına iten bir toplumsal cinsiyet rejimi egemendir. Bu ekonomik ve toplumsal eşitsizliklerin hâkim olduğu toplumsal bağlamda farklı gelir grubundaki kadınların kalkınma ile ilişkisi, mevcut durumları, engeller ve kazanımlarının ayrıntılı olarak irdelendiği araştırmamızda, bu eşitsizliğin her durumda kadınların aleyhinde işlediği ve bir bütün olarak kalkınma sürecine kadınların dâhil olamamasına da yol açığı saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler: