Özet:

Özel gereksinimli çocukların okul öncesi dönemdeki eğitim-öğretimi özel eğitim uygulamalarındaki eksikliklerden dolayı sancılı bir süreçtir. Bu dönemde okula uyum, akran ilişkileri ve öğretmenlerin özel eğitim alanındaki yetersizliği gibi faktörler yaşanan sorunların artarak devamlılık göstermesine neden olmaktadır. Tüm bu nedenlerden yola çıkılarak alanda yayımlanmış çalışmaların incelenmesinin amaçlandığı bu çalışmada 2009-2023 yıllarında okul öncesinde eğitim alan özel gereksinimli çocukların, sınıf içinde yaşanan sorunlarına ilişkin Google Akademik ve ResearchGate’de yayımlanmış makaleler çalışma kapsamına alınmıştır. Araştırmaya dahil edilen 22 makalenin 12’si yurt içinde 10 ‘u ise yurt dışındaki farklı ülkelerde yayımlanmış çalışmalardır. Bu çalışmalar ülke, yıl, çalışma konusu, çalışma grubu, araştırma modeli, sonuçlar ve öneriler yönünden incelemesi yapılmıştır. Çalışmalardan elde edilen bulgularda kaynaştırma eğitiminde yaşanan sorunlara ağırlık verildiği ve çalışma grubunun çoğunlukla öğretmen ve çocuklardan oluştuğu görülmektedir. Ayrıca, yurt içinde yapılan çalışmaların araştırma modelinde nitel yöntemler tercih edilirken yurt dışı çalışmalarda nicel yönteme ağırlık verildiği görülmektedir. İncelemesi yapılan çalışmalarda yer verilen önerilere baktığımızda, öğretmen niteliğinin arttırılması, çocuklara öz bakım becerilerinin kazandırılması ve özel gereksinimli çocuklara uygun eğitim uygulamasının öneminin vurgulandığı görülmektedir. Çalışma kapsamında incelenen çalışmaların yayımlandığı ülkeler ve yıllara bakıldığında özel gereksinimli çocukların eğitiminde yaşanan sorunlar benzerlik göstermekte ve okul öncesi özel eğitimde günümüze kadar süregelen eksiklikler/sorunlar dikkat çekmektedir. Sonuç olarak, özel gereksinimli çocukların eğitiminde öğretmenlerin nitelikli olması, eğitimin iyileştirilmesi, toplumun ve ailelerin bilinçlendirilmesi okul öncesi özel eğitimde yaşanan sorunları en aza indireceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler: