Anadolu’nun Türk-İslamlaşması, Orta Asya ve İran kökenli tasavvuf akımları ile İslami gaza/alp felsefesine dayalı olarak “kolonizatör Türk dervişleri” diye tanımlanan gazi, abdal, ahi, dede, derviş gibi dini temele dayalı askerî-mesleki örgütlenmelerin Anadolu coğrafyasındaki faaliyetleriyle gerçekleşmiştir. Türklerin Anadolu’ya yerleşmelerine paralel olarak Anadolu’da pek çok zaviye inşa edilmiştir. Fetih ve iskân hareketleri için geçiş noktası olan Eskişehir ve çevresi, I. Alaeddin Keykubad (1220-1237) devrinden itibaren Anadolu’da mutasavvıfların etkin olduğu bir bölgedir. En eskisi Şeyh Şehabeddin Sühreverdi Zaviyesi olmak üzere burada pek çok tasavvuf yapısı inşa edilmiş; bazıları varlıklarını Cumhuriyet Dönemi’ne kadar koruyabilmiştir. Osmanlı Dönemi’nde bilhassa Bektaşiliğin yaygın olduğu Eskişehir’de, bugün ayakta olmamakla birlikte, arşiv kayıtları doğrultusunda varlığı tespit edilebilen yapılardan biri de Bahşayış Baba Zaviyesi’dir. Osmanlı Devleti’nin Şah İsmail’in Şii yayılmacı politikasına karşı, silsilesi Hz. Ali’ye dayanan tarikatları destekleme politikası sonucunda, Bektaşiler Eskişehir’de faaliyetlerini genişletme imkânı bulmuştur. Nitekim Bahşayış Baba Zaviyesi bu süreçte kurulmuş yapılardan biridir. XVI. yüzyılda bir Bektaşi zaviyesi olarak faaliyetlerine başlayan yapının idaresini, XVIII. yüzyıl ortalarından itibaren Halveti bir aile üstlenmiştir. Bu çalışmanın amacı, Bektaşilerin Anadolu coğrafyasında biçimlendirdikleri öngörülen mekânsal örgütlenmeler bağlamında Eskişehir’deki Bahşayış Baba Zaviyesi’ni irdelemektir. Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri’ndeki kayıtlar ışığında bir Bektaşi yapısı olan Bahşayış Baba Zaviyesi’nin Kütahya’daki Halveti tekkesi olan Balıklı Tekkesi ile bağlantılı olduğu tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Bahşayış Baba, Balıklı, Bektaşilik, Halvetiye, Osmanlı Devleti, Eskişehir, zaviye.
Anadolu's Turkish-Islamization, based on the Tasavvuf streams of Central Asia and Iran and the Islamic Gaza/Alp philosophy, defined as "colonizing Turkish dervises" has occurred with the activities of religious-based military-professional organizations such as Gazi, Abdal, Ahi, Grandfather, Dervis in the Anatolian geography. Parallel to the settlements of the Turks in Anadolu, many gardens were built in Anadolu. Eskişehir and its surrounding area, which is a transition point for the Fetih and Iskân movements, is a region where mutasavvifs are active in Anadolu from the I. Alaeddin Keykubad (1220-1237) period. There were many tasavvuf structures built here, including the former Sheikh Shehabeddin Sühreverdi Zavisi; some of them were able to preserve their assets until the Republican period. In the Ottoman Period, especially in Eskişehir, where Bektaşiliya is widespread, although it is not standing today, one of the structures that can be identified according to archive records is Bahşayış Baba Zaviyesi. The Ottoman State's Shah Ismail's Shiite dissemination policy, the silence of Hz. As a result of the policy of supporting the taricates based on Ali, the Bektaşis found the possibility to expand their activities in Eskişehir. In fact, the Gardening Father's Zafia is one of the structures established in this process. The XVI. The administration of the structure that began its activities as a Bektaşi pavilion in the 18th century. From the middle of the century, Halveti took over a family. The purpose of this work is to build the Bahşayış Baba Zaviyesi in Eskişehir in the context of the predicated spatial organizations that the Bektaşis formed in the Anatolian geography. In the light of records in the State Archives of the Republic of Turkey, it has been found that Bahşayış Baba Zaviyesi, which is a Bektaşi structure, is linked to the Balıklı Tekkesi, which is the Halveti tekkesi in Kütahya. Keywords: Father, Fisherman, Fisherman, Fisherman, Fisherman, Fisherman, Fisherman, Fisherman
Alan : Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler
Dergi Türü : Uluslararası
Benzer Makaleler | Yazar | # |
---|
Makale | Yazar | # |
---|