Abstract:

Kur’ân-ı Kerîm, belâgatın en üst seviyesinde yer alan ilâhî bir şaheserdir. Onun bu zirvede bulunmasını sağlayan en önemli faktörlerden birisi, birçok söz sanatını ve edebî güzelliği barındırmasıdır. Bu husus, onu ilâhî ve beşerî bütün eserler arasında ayrıcalıklı kılan ve olağanüstü bir metin yapan en önemli etkenler arasında yer almaktadır. Kur’ân-ı Kerîm’de kullanılan edebî sanatlardan birisi tenkît metodudur. Bir nükteye dayanarak alternatif ifadeler arasında belli bir ifadeyi seçme olan tenkît, bizi âyetlerdeki gizli mesajların izini sürmeye sevk etmektedir. Böylece ilâhî kelâmdaki anlam zenginliğinin ortaya çıkmasına vesile olmaktadır. Tenkît metodunun en ayırıcı özelliği, barındırdığı nükte unsurudur. Bu sanatın bel kemiğini oluşturan ince nüktelerin varlığı sebebiyle cümlede herhangi bir eksiklik kalmayacak şekilde bir anlam bütünlüğü meydana gelmektedir. Tenkît, ufuk açıcı bu özelliği sayesinde insanları ilâhî sözlerde derin bir şekilde düşünmeye yöneltmektedir. Böylece Kur’ân-ı Kerîm’deki her bir tenkît örneğini inceleyerek onun harikulade bir kitap olma özelliğini daha iyi kavramakta ve özüne bir adım daha yaklaşmaktayız. Bu çalışmamızda, ilk olarak tenkîtin sözlük ve terim anlamını açıklamaya çalıştık. Ardından bunun Arapçadaki uygulamalarına yer verdik. Daha sonra âyetlerdeki bazı tenkît örneklerini incelemeye tabi tuttuk. Bundaki amacımız, bir nebze de olsa, Kur’ân-ı Kerîm’in mucizevî yönünün gün yüzüne çıkmasına katkı sunmaktır. Bu açıdan baktığımızda çalışmamızın önem arz ettiğini söyleyebiliriz.

Keywords: