Özet:

Amaç: Bu sistematik derlemenin amacı; Türkiye’de hemşireler tarafından yapılan kronik hastalık yönetiminde kuram ve modele dayalı araştırmaların sistematik olarak incelenmesidir. Yöntem: Tanımlayıcı olarak planlanan bu araştırmada; PubMed veri tabanında “Turkey, theory, model, nursing, chronic disease management” anahtar kelimeleriyle Türk Medline, Ulakbim ve Ulusal Tez Tarama veri tabanları ve ülkemizde düzenli olarak yayınlanan, editörlü ve online olarak ulaşılabilen 11 hemşirelik dergisinin arşivleri “hemşire, model, kuram, teori, kronik hastalık yönetimi” anahtar kelimeleriyle tarama yapılarak 2005-2015 yılları arasında yayınlanmış hemşirelik araştırmaları incelenmiştir. Bulgular: Yapılan inceleme sonucunda Türkiye’de 2005 ve 2015 yılları arasında hemşireler tarafından kronik hastalık yönetiminde kuram/modele dayalı olarak yapılmış 17’si doktora tezi, 17’si yüksek lisans tez çalışması, 12’si olgu sunumu ve 10’u araştırma makale çalışması olmak üzere toplam 56 çalışma olduğu saptanmıştır. En fazla kullanılan hemşirelik kuram/modellerinin Orem’in Bakım Eksikliği Kuramı %39,3 , Roy’un Uyum Modeli %17,9 , Neuman’ın Sistemler Modeli %10,7 , Pender’ın Sağlığı Geliştirme Modeli %8,9 , Roper, Logan, Thierney’in Hemşirelik Modeli %7,1 , Vaka Yönetim Modeli %7,1 , Watson’ın İnsan Bakım Modeli %3,6 , Sağlık İnanç Modeli %3,6 ve Gordon’un Sağlık Örüntüleri Modeli %1,8 olduğu saptanmıştır. Sonuç: Sonuç olarak; hemşirelik kuram ve modelleri kronik hastalık yönetiminde sağladığı olumlu katkısı nedeniyle hemşirelik uygulama ve araştırmaları için önemlidir. Ancak ülkemizde hemşireler tarafından yürütülen araştırmalarda kronik hastalık yönetiminde kuram ve modellerin kullanımının sınırlıdır

Anahtar Kelimeler: