Özet:

1920 yılında Bitlis’in Tatvan ilçesine bağlı Kurukaya köyünde dünyaya gelen Molla Hasan Peşevangî seferberlikten yeni çıkılmış, yokluğun ve sefaletin toplumda hakim olduğu bir zaman diliminde yaşamıştır. Muttaki bir babanın oğlu olan Molla Hasan, imamlarıyla meşhur bir aileye mensuptur. Bu özellik onun küçük yaşından itibaren ilme merak salmasını sağlamıştır. Yaşadığı bölgede hem âlim hem de medrese açısından ilmî yetersizliklerin olmasından dolayı ilmini tamamlamak için birçok seyahate çıkmış ve kıymetli âlimlerden dersler almıştır. Toplamda 17 yıl süren zahmetli yolculuklarının ardından ilmi icazetini almıştır. İlmî icazetini aldıktan sonra köylerde imamlık yapmaya başlayan Molla Hasan, görevinin büyük bir kısmını Van’ın Gevaş ilçesine bağlı Güzelkonak köyünde yapmış ve bu durum onun Peşevangî nisbesiyle anılmasını sağlamıştır. Zühd ve takvasıyla tanınan Molla Hasan, Nurşin dergâhının postnişinlerinden Nakşibendî şeyhi Şeyh Maşuk’a intisap etmiştir. 10 yıl süren seyrüsülûkun ardından kendisinden halifelik icazeti almıştır. Molla Hasan ile Bediüzzaman arasında mektuplaşmalar olmuştur. Bu mektupların içeriği genel itibariyle Molla Hasan’ın Bediüzzaman’a ilmi konularla ilgili sorduğu sorulardan oluşmaktadır. Molla Hasan toplamda 33 yıl boyunca hem imamlık vazifesini yürütüp hem de pek çok talebenin yetişmesine vesile olmuştur. Ayrıca bölge halkının ilmi sorularına cevaplar veren Molla Hasan, ilim ve ahlak bakımından herkesçe sevilen bir şahsiyet olmuştur. Molla Hasan görev yaptığı her yerde talebe yetiştirmeyi kendisine görev edinmiş ve 1998 yılında Van’da vefat etmiştir. Tasavvuf, Arap dili ve belâgati, Fıkıh, Kelam ve Tefsir alanlarında eserleri bulunan Molla Hasan, ardında iki de halife bırakmıştır. Molla Hasan, ehl-i sünnet çizgisinde bir mutasavvıf olmasının yanı sıra özellikle bulunduğu bölgede pek çok âlimin yetişmesine vesile olmuştur. Bu makalede Molla Hasan’ın hayatı, eserleri ve eserlerinden hareketle tasavvufî görüşleri ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler: