Özet:

Kayıtdışı istihdamın, bir ülkenin ekonomisi ile refahı üzerinde büyük etkisi bulunmaktadır. İstihdamda kayıtdışılığın ekonomik, sosyal, kamusal nedenleri ile hukuk, sosyal güvenlik ve vergi sisteminden, işletmelerden ve sosyal yardımlardan kaynaklanan nedenleri, bunlara paralel olarak devlet gelirlerinde mali kayıplar, çalışma hayatına ilişkin sorunlar, kayıtsız çalışanların sosyal güvenceden mahrum kalmaları, vatandaşların devlete karşı güvenlerinin sarsılması, toplumsal ahlakın zedelenmesi gibi birtakım olumsuz etkilerinin yanı sıra işsizliği azaltması, kayıtsız çalışanların gelirlerinde artış yaratması, rekabet gücünü artırması, kaynak dağılımında etkinliği sağlaması gibi olumlu etkileri de bulunmaktadır. Suriye Arap Cumhuriyetinde Arap Baharı olarak nitelendirilen sürecin ardından yaşanan iç savaş ve krizler sonucunda, 2011 yılından beri yaklaşık son on yıllık süreçte Suriyeliler Türkiye’ye yoğun bir biçimde göç etmiştir. Bugün sayıları yaklaşık 3.6 milyonu bulan geçici koruma statüsündeki yabancıların kitleler halinde Türkiye’ye göç etmesi, zaten mevcut bulunan istihdamda kayıtdışılık sorununun derinleşmesine sebep olmuştur. Bu çalışmada kayıtdışı istihdam, nedenleri ve etkileri, konuyla ilgili yasal ve idari düzenlemeler dikkate alınarak, Türkiye'de geçici koruma kapsamındaki yabancıların kayıtdışı istihdama etkisi incelenmiştir. Piyasada faaliyet gösteren ve geçici koruma statüsündeki yabancıları kayıtdışı çalıştıran 10 işverenle istihdamda kayıtdışılığın nedenleri ve etkileri çerçevesinde mülakatlar yapılmış, işverenlerin yabancı uyruklu çalıştırmak suretiyle kayıtdışılığı tercih etme nedenleri tespit edilmiş, kayıtdışılığın azaltılması hususunda uygulanabilecek politika önerileriyle bilimsel bilgiye katkı sağlanması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler: