Özet:

Türkiye’de şeftali ıslahı konusundaki çalışmalar oldukça yetersizdir.  Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü’nde kontrollü melezleme yoluyla yeni sofralık ve sanayilik şeftali çeşitlerinin geliştirmek için devam eden bir çalışma bulunmaktadır.  Bu çalışmada, farklı melezleme kombinasyonlarında meyve tutumu, hasat edilen meyve sayısı, katlanan tohum sayısı ile çimlenme oranı ve melez bitki sayılarının tespiti ve en iyi ebeveyn kombinasyonunun belirlenmesi amaçlanmıştır. 2008 ve 2009 yıllarında ebeveyn olarak on şeftali/nektarin çeşidi kullanılarak 42 kombinasyon oluşturulmuş ve 32,922 adet çiçek tozlanmıştır. Meyve tutum oranları her iki yılda sırasıyla %78.27 ve %73.10 olarak belirlenmiştir. Toplam olarak 3461 adet meyve elde edilmiş ve çekirdekler kırıldıktan sonra 2730 adet tohum katlamaya alınmıştır. Bu tohumlardan 2451 adedi çimlenmiş ve 2144 melez bitkinin araziye dikimi gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre tohumların hasattan hemen sonra katlamaya alınarak bitkilerin yetiştirilmesi, ıslah süresinin kısaltılmasında faydalıdır ancak çekirdek yerine tohum katlaması yapılması melez bireylerde rozetlenmeye neden olabilmektedir. Ayrıca don olayı olmasa bile meyve tutumundan sonraki gece/gündüz sıcaklıkları arasındaki düzensizlikler, embriyo aborsiyonlarına sebep olabilmektedir. Yapılan değerlendirmelere göre Bayramiç Tüysüzü, Sarı Papa, Vivian ve Fortuna tip/çeşitleri, melezleme çalışmalarında çok sayıda melez bireyin sorunsuz şekilde edilmesinde kullanılabilecek ebeveynler olarak belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler: