Özet:

İslâm fıkhında, ibadetlerden hukukî süreçlere kadar bütün beşerî faaliyetlerde, kararlar üzerinde belirleyici olan bilgi ve delillerin kesin nitelikli olması esastır. Bu, doğru ve adil sonuçlara varabilmenin önemli bir şartıdır. Dolayısıyla şüphenin ve farklı ihtimallerin varlığından kurtulamamış delillerin karar vermede ve hüküm tesisinde dayanak olarak görülmesi mümkün olmamaktadır. Bu önemli husus fıkıh kâideleri (kavâid-i fıkhiyye) olarak da bilinen İslâm hukukunun temel prensipleri arasında da çeşitli maddeler aracılığıyla yerini bulmuştur. Hz. Peygamber (a.s.) devrinin İslâm hukukunun ilk uygulama alanı olduğu dikkate alındığında bahsi geçen ilkenin ve dolayısıyla bu ilkeyi farklı formlarda ortaya koyan fıkıh kâidelerinin temellerinin de bu dönemde mevcut bulunabileceğini tahmin etmek zor olmaz. Nitekim hadis kaynaklarında yapılan incelemeler şüphe-hüküm ilişkisi olarak da isimlendirilebilecek bu konuda kavlî ve fiilî sünnetten çeşitli örneklerin bulunduğunu ortaya koymaktadır. Bu çalışma söz konusu örneklerin tespitini, sıhhat durumlarını ve mevzu bahis olan esasla ilgilerini belirlemeyi amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler: