Özet:

Bu çalışmada engelli hakları hareketi yeni toplumsal hareketler teorisi üzerinden ele alınmıştır. 1960’lardan sonra kimlik, katılım ve sivil haklara odaklanarak yükselişe geçen yeni toplumsal örgütlenmeler içinde engelli bireylerin oluşturduğu gruplar bilhassa kamusal alana eşit katılım ve hak temelli yaşama erişme vurgularıyla yer almışlardır. Bu örgütlenmeler yeni toplumsal hareketler içerisinde özel olarak engelli hakları hareketini doğurmuştur. Birleşik Krallık, engelli hakları hareketinin ve ‘engelliliğin sosyal modeli’ fikrinin oluşması ve küresel düzeyde yayılmasında kilit role sahiptir. Literatür çalışması olarak tasarlanan bu çalışmanın amacı Birleşik Krallık’taki engelli hakları hareketinin çıkış nedenlerini, gelişimini, kazanımlarını ve bugünkü durumunu tarihsel seyir içerisinde anlamaktır. Çalışmanın problemi, bir yeni toplumsal hareket olarak engelli hakları hareketinin Birleşik Krallık’ta nasıl bir ortamda ortaya çıktığı, neyi amaçladığı, hareketin yönlendirici gruplarının hangileri olduğu, hareketin engellilik çalışmalarına katkılarının neler olduğunun keşfedilmesidir. Yapılan çalışma sonucunda Birleşik Krallık’ta engelli haklarına yönelik oluşumların tarihi oldukça eskiye dayansa da hareketin ilk temsilcisi olarak UPIAS’ın kabul edildiği görülmüştür. UPIAS’ın engellilik tanımı uluslararası düzeyde sosyal model anlayışının gelişmesinde etkili olmuştur. Birleşik Krallık’taki engelli hakları hareketinin hedefleri medeni haklar, bağımsız yaşam, eğitim, ulaşım, istihdam, eşit katılım üzerinde yoğunlaşmıştır.

Anahtar Kelimeler: