Özet:

Klasik Türk şiiri gazel geleneğinin aşk anlayışında amaç her ne kadar sevgiliye kavuşmak gibi görünse de, asıl amaç aşktır. Yani aşkı doyasıya yaşamak, aşkla olgunlaşmaktır. Bunun yolu ise sevgiliye kavuş/a/mamaktan, acıdan, kederden, elemden, hasret ateşinden, kıskançlık ateşinden, sabır göstermekten, ümit ile korku arasında yaşamaktan, âh etmekten, feryâd ve figân etmekten, cevr ü cefa çekmekten ve can vermekten geçer. Âşığın yaşadığı bu durumların hemen hepsi, bir duygunun ya nedeni ya da sonucudur. Ancak o duygu tek başına bir anlam ifade etmez. Metnin derûnunda, duygunun mutlaka aşkla bağlantısı vardır. Çünkü her duygu aşk içerisinde anlam kazanır ve onla ilgili olarak metne girer. Duygular itibariyle, aşkın merkezinde âşığın olduğu söylenebilir. Tüm duyguları âşık yaşar. Sevgili duygu durumuna katılmaz. Aşkın hareketsiz başlatıcısıdır. O, yapmadıklarıyla ya da esirgedikleriyle duyguya ortak olur. Rakib için de aynı şeyi söylemek mümkündür. Bununla birlikte, sevgili ve rakibin aşk içerisinde hemen tüm yaptıklarının âşığın aşkını arttırıcı bir işlevi olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler: