Abstract:

İslam Tarihi boyunca Müslümanlar arasında birçok itikadî, siyasî ve fıkhî ekol ortaya çıkmıştır.  Bu ekollerden biri Müslümanların büyük çoğunluğunu teşkil eden Ehl-i Sünnet mezhebidir. Onun da en büyük amelî ve fıkhî oluşumlarından biri olan Hanefîlik’tir. Bu oluşumun kurucusu olarak kabul edilen İmam Ebû Hanife (ö. 150/767), İslâmî ilimlerin muhtelif dallarında görüş beyan etmiş bir âlimdir. İmam Azam Ebû Hanife’nin itikat ve hukuktan sosyal ve siyasal hayata kadar geniş yelpazede görüş ve fikirleri mevcuttur. Onun düşüncelerini ahlak, sosyal ve siyasal hayattan uzak, İslam toplumunun geçirdiği tarihî aşama ve tecrübelerden arındırılmış sırf itikadî ve fıkhî esaslar çerçevesinde değerlendirmek eksik olacaktır. Dolayısıyla Ebû Hanîfe’nin ileri sürdüğü görüşlerinin arka planında bir ahlâkî duruş, içtimaî bütünlük ve siyasî birlik endişesi yattığı söylenebilir. Zira onun fikir ve tutumu, itikadî ve hukukî alanda olduğu gibi ahlâkî, siyasî ve sosyal alanda da incelenmeye değerdir. Ancak görüş beyan ettiği ve tutum takındığı her bir konuyu ele almak, başlı başına bir makale veya kitap konusu olabilir. Dolayısıyla bu çalışmada ele alacağımız konu, onun toplum ve siyasete dair görüş ve tutumlarıdır.

Keywords: