Abstract:

Yüce kitabımız Kur’ân-ı Kerîm’de çok sayıda fiil ve türetilmiş isim yer almaktadır ve onların önemli bir kısmı mezîd yani harf ilâve edilmiş bâblardadır. Okuyucu, kelimenin rubâ‘î, humâsî ve südâsî bâblardan hangisine girdiğini benzerlerine kıyaslayarak kolayca tespit edebilir. Buna karşılık idgâmın peş peşe veya sadece başlangıç kısmında gerçekleştiği يَصَّدَّعُونَ , الْمُطَّهِّرِينَ ve ادَّارَكُوا gibi bazı sözcükler okuyucuya yapı yönünden dolayısıyla da anlam bakımından kapalı gelebilmektedir. Buna benzer idgâmlı sözcükler, Kur’ân’da önemli bir yer tuttuğu için çalışmamızın konusunu teşkil etmiştir. Makâlede söz konusu kelimeler tespit edilip yapı ve anlam yönünden teferruatlıca ele alınmaktadır. Amaç, bu sözcüklerin nasıl bir yapıya ve ne gibi anlamlara sahip olduğunu belirlemektir. O doğrultuda da konunun vuzûha kavuşturulması adına önde gelen dil âlimlerinin, müfessirlerin ve sözlük müelliflerinin bilgilerinden istifâde edilmektedir. Bu çalışmanın konusunu teşkil eden kelimeler, kökü bakımından alfabetik sıraya göre hangi maddeye dâhilse orada ele alınmaktadır. Her maddede kelimenin yer aldığı âyete ve meâline, yapı ve anlam bilgisine sırasıyla yer verildiği gibi madde sonlarında da manaya ilişkin olarak klasik sözlüklerdeki genel durumun yansıtılmasına özen gösterilmektedir.

Keywords: