Özet:

Anababa aracılığı anababaların çocuklarının medya kullanımı konusundaki tutum ve davranışlarını içermektedir. Başlarda anababa aracılığı çalışmaları televizyon konusunda yapılmaktaydı. Son yıllarda ise konu hakkındaki çalışmalar İnternet kullanımı üzerine yoğunlaşmaktadır. Bu çalışmanın temel amacı İnternet kullanımında anababaların izledikleri aracılık stratejilerini değerlendiren ölçme araçlarını geliştirmektir. Anababaların kullandıkları stratejiler, hem anababaların hem de çocuklarının bildirimine dayanarak değerlendirilebileceğinden bu çalışmada anababa ve ergen formları olmak üzere iki araç geliştirilmiştir. Anababa formu çalışmasına Ankara İlinin Mamak İlçesinden 728 anababa katılmıştır (anne n=456; baba n=272). Ergen ölçeği çalışmasına yaşları 11-14 arasında olan Mamak ilçesinde bulunan bir ortaokulun 6-8. sınıflara devam eden toplam 716 ergen (kız n=371; erkek n=345) katılmıştır. Ölçeklerin yapı geçerliğini değerlendirmek üzere Açımlayıcı Faktör Analizi (AFA) ve Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) yapılmıştır. AFA sonucunda anababa formuna ilişkin, “Kontrol/kısıtlama” “aktif aracılık” olarak adlandırılan iki faktör ve ergen formuna ilişkin “Kontrol/kısıtlama, “aktif aracılık” ve “izleme” olarak adlandırılan üç faktör belirlenmiştir. Bu faktörler varyansın anababa ve ergen ölçekleri için sırasıyla %63.7’sini ve %61.7’sini açıklamıştır. DFA sonuçları faktör yapısının uygunluğunu desteklemiştir (Anababa formu: χ²/sd=2.08, RMSEA= .06, GFI: .91, AGFI: .88, SRMR: .03, NFI: .98, NNFI:.99, CFI:.99; Ergen formu: χ²/sd=2.94, RMSEA= .07, GFI: .88, AGFI: .84, SRMR: .04, NFI: .98, NNFI:.98, CFI:.99). Cronbach Alfa ile değerlendirilen iç tutarlık güvenirliği anababa ve ergen formlarının ikisi için de .95 olarak hesaplanmıştır. Test-tekrar test güvenirliği Anababa ve Ergen ölçekleri için .87 ve .82’dir. Bu sonuçlar her iki formun İnternet kullanımında anababa aracılığının değerlendirilmesine yönelik araştırmalarda kullanım değerinin olduğuna işaret etmektedir.

Anahtar Kelimeler: