Özet:

Siyasal iletişim sürecinde politik karikatürler, siyasal alanda yaşanan olayları ve gelişmeleri çizgilerine taşımakta ve topluma aktarmaktadır. Keskin çizgilere sahip olduğu bilinen politik karikatürün, her ne kadar iktidarı hedef aldığı düşünülse de aslında siyaset arenasında mizah konusu olabilecek her şey, konusunu oluşturabilmektedir. Özellikle seçim dönemleri, yaşanan siyasi gelişmeler ve artan rekabet dolayısıyla politik karikatür için önemli bir kaynak görevi görmektedir. Politik mizah konusunun ele alındığı bu çalışmada, 16 Nisan 2017 Referandumu sürecinde yaygın gazete evreni bağlamında oluşturulan Cumhuriyet, Hürriyet ve Yeni Şafak gibi farklı yayın politikalarına sahip gazete örnekleminde yayımlanan politik karikatürler siyasal iletişim perspektifinden çözümlenmeye çalışılmıştır. Bu kapsamda, seçim gününden önceki 15 günlük süreçte 1 Nisan- 15 Nisan 2017 seçim dönemi siyasal iletişim sürecinin politik karikatürlerde nasıl bir mizah unsuru haline geldiğinin diğer bir ifadeyle nasıl yansıtıldığının ortaya konulması amaçlanmıştır. Referandum sürecinin ‘Partili Cumhurbaşkanlığı Sistemine’ geçişi sağlaması dolayısıyla önem kazanan bu çalışmada, söz konusu gazetelerdeki süreçle ilgili politik karikatürler göstergebilimsel bir yöntemle analiz edilmiştir. Elde edilen bulgulara göre, seçim dönemi siyasal iletişim süreciyle ilgili karikatürlerde ağırlıkla liderler, seçmenler, evet-hayır tarafgirliği gibi konular öne çıkmıştır. Amerikanvari siyasetin ve kampanyaların etkisinde kalan karikatürlerde, siyasetin medyatikleşmesi dolayısıyla “evet” ve “hayır” noktasında seçmeni etkileme çabası güdüldüğü, siyasal liderlerin söylem ve eylemleri üzerinden olumlandığı ya da olumsuzlandığı, giderek pasifleşen ve edilgen bir konuma indirgenen kararsız ve utangaç seçmene gönderme yapıldığı görülmüştür. Bu çerçevede, farklı yayın politikalarına sahip gazetelerin iktidara ve/veya muhalefete yakınlığının ya da karşıtlığının sözel ve görüntüsel göstergelerde belirleyici olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler: