Abstract:

Amerikan Board, 1820 yılında ilk misyonerlerini Osmanlı topraklarına gönderdiği tarihten 13 yıl sonra sağlık çalışmaları için tıp misyonerlerini bölgeye göndermeye başlamıştır. İlk tıbbi misyonerler gezici hekimlik yapmaktaydı. 1880’lerden itibaren Amerikan Board, Antep, Mardin, Talas, Merzifon, Van, Erzurum, Sivas, Adana, Konya, Diyarbakır ve İstanbul gibi illerde hastane, tıp okulu, hemşire sınıfı ve eczaneler kurarak kurumsallaşma yoluna gitmiştir. Amerikan Board, Diyarbakır’da misyon teşkilatını kurması için 1851 yılında George W. Dunmore ve eşi Susan W. Dunmore’ı bölgeye göndermiştir. Sağlık çalışmaları için ise Dr. Edwin St. John Ward 1908 yılında Diyarbakır’a gönderilmiştir. Medikal çalışmalar 1908 yılında bir evin kiralanması ile Dr. Ward tarafından başlatılmıştır. Burada bir ameliyat odası, bir muayene odası, klinik laboratuvarı, birkaç kişilik bir bekleme odası aceleyle hazırlanmıştır. Misyon raporlarında klinikte kısa sürede zengin ve fakir ayırımı yapılmadan hizmet verildiği, hastalardan para alınmakla birlikte, bedava bakılan hastaların da bulunduğu belirtilmektedir. Bütün etnisite ve dinlere mensup insanlara hizmet verildiği misyon raporlarında ifade edilmektedir.  Bu çalışma Amerikan Board’ın misyonerlik aracı olarak gördüğü 1908-1915 yılında Diyarbakır’daki sağlık çalışmalarını içermektedir. Çalışma Amerikan Board’ın yıllık raporları, mikro film kayıtları, misyon katalogları ve araştırma eserlere dayanmaktadır. 

Keywords: