Özet:

ÖZ: Bu araştırmanın amacını istenilen özelliklere uygun çerezlik ayçiçeği çeşit adaylarını saptamak oluşturmuştur. Denemeler, 2015 ve 2016 yetiştirme sezonunda, Tesadüf Blokları Deneme Deseninde ve 4 tekerrürlü olarak Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü (ETAE) deneme tarlalarında yürütülmüştür. Çalışma materyalini ETAE ayçiçeği ıslah programında geliştirilen çerezlik çeşit adayları ve tescilli çeşitler oluşturmuştur. Yapılan değerlendirmeler, denemelerde yer alan çeşitlerin tane verimi (kg/da) yanında bin tane ağırlığı (g), hektolitre ağırlığı (g/l), yağ oranı (%), yağ verimi (kg/da), kabuk oranı (%) ile bitki boyu (cm), tabla çapı (cm), çiçeklenme gün sayısı, fizyolojik olum gün sayısı, tane eni (mm) ve tane boyu (mm) açısından istatistik olarak farklı olduklarını ortaya koymuştur. Araştırmada, 2015 yılında en yüksek tane verimi Çiğdem, ETAE-NGL ve Ege Güneşi çeşitlerinden sırasıyla 637, 629 ve 620 kg/da olarak elde edilmiştir. 2016 yılında ise en yüksek verimi Çiğdem, ve Ege Güneşi’nden sırasıyla 592 kg/da ve 586 kg/da olarak elde edilmiştir. Her iki yıl ortalaması dikkate alındığında; Çiğdem, ve Ege Güneşi sırasıyla 614 kg/da ve 603 kg/da tane verimleri ile en yüksek değere ulaşan çeşitler olmuştur. Ayçiçeği üretim artışı, ekim alanlarının genişletilmesi ve ikinci ürün tarımına önem verilmesinin yanı sıra birim alandaki verimin artırılması, yüksek verim potansiyeline sahip çeşitlerin üretilmesi ile mümkün olacaktır. Araştırma sonuçları verim performansı ve agronomik karakterler bakımından yapılan değerlendirmede çeşit adaylarından özellikle Ege Güneşi’nin verim ve kalite bakımından umut verici olarak çerezlik ayçiçeği tarımında yer alabileceğini ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler: